Zuster Mien Leistra is een van de laatst overgebleven missionarissen in Afrika. Ze woont al 22 jaar in Kenia en heeft kritiek op het werk van ontwikkelingsorganisaties. In een artikel in dagblad Trouw vertelt ze dat overal in haar dorp ‘muskietennetten over de akkertjes liggen’. Die had een hulporganisatie gratis weggegeven.
Door Mirjam Vossen
Je ziet het voor je. In een Keniaanse moestuin lacht een vrouw in haar vuistje om de dromerige ontwikkelingswerker die vorige maand met de jeep uit de stad kwam om klamboes uit te delen. Boven haar tomatenplantjes hangt een wapperend blauw net. Natuurlijk heeft ze dat ding niet boven haar bed gehangen. Het is perfect om haar pas geplante vruchten tegen de vogels te beschermen. Het oordeel is gauw geveld: naïeve hulpverlener, gewiekste Afrikaan.
Tegelijkertijd weten we dat dit beeld niet klopt. Het aantal malariabesmettingen in Afrika daalt sterk, mede dankzij de royale verspreiding van muskietennetten. Gratis verstrekken zet bovendien méér zoden aan de dijk dan mensen voor de netten laten betalen. Dat onderzocht econome Esther Duflo door in een groot aantal dorpen gratis en betaalde verspreiding met elkaar te vergelijken.
Dankzij Duflo’s onderzoek begrijpen we steeds meer van het ‘irrationele gedrag’ van de allerarmsten. Bij nadere beschouwing is dat vaak helemaal niet zo irrationeel. Zo gebruikt de Keniaanse boerin haar muskietennet waarschijnlijk liever om zich de komende maand van een goede oogst te verzekeren, dan om in een onbestemde toekomst minder risico op malaria te lopen.
Maar één beeld overtuigt soms meer dan een kast vol onderzoeken. Zuster Mien woont al 22 jaar in Afrika en heeft het met eigen ogen gezien. Esther Duflo is een gelauwerd econome en heeft het jarenlang onderzocht. Ik stel me voor dat de twee met elkaar in discussie gaan. Esther Duflo met haar feiten en cijfers. Zuster Mien met haar observaties. Wie krijgt het publiek op haar hand?
