Hij pimpt de kleren van de ‘dode witte man’

De ontwerper draagt vandaag een van zijn eigen creaties: een baggy Levi’s die hij heeft bewerkt met riemlusjes van andere spijkerbroeken. Deze verkoopt Gee op Instagram voor maar liefst 350 GHC (zo’n 23 euro). Daarbovenop draagt hij een zwart shirt met zijn logo in het wit erop gespoten. Dat verkoopt hij voor 170 GHC (11 euro). “Zo promoot ik mijn eigen merk, AG The Brand”, legt de derdejaars geografiestudent uit. “Ik krijg best veel reacties op mijn kledingstijl. Als verkopers de kleding herkennen die ze mij verkochten, laten ze enthousiast kledingstukken zien die ik ook zou kunnen bewerken.”

Gee is erin gerold, vertelt hij. “Ik wist eerst niet wat er zo speciaal was aan upcyclen, maar nu realiseer ik me dat we iets bijzonders doen met kleding.” Als kind kwam hij op Kantamanto met zijn moeder, die naaister was. Hij kent de buurt op zijn duimpje. “Al toen ik op de middelbare school zat kocht ik hier kleren, om die op het schoolplein door te verkopen aan leeftijdsgenoten. Ik begon een gevoel te ontwikkelen voor kledingstukken die het goed zouden kunnen doen. Steeds vaker kon ik een bepaalde stijl niet vinden; iets origineels, wat ik zelf ook graag zou willen dragen. Dus ben ik het zelf gaan maken. Ik zoek kleren die geen tierlantijntjes of opsmuk hebben, ik bedenk een ontwerp en ga aan de slag met verf, borduursels, soms gewoon veters. Of ik ga naar mijn kledingmaker Afari.”

Gee kent minstens vijftien andere upcyclers in zijn nabije omgeving, ook zij verkopen hun waar op Instagram. Met een van hen struint hij over de markt richting de spijkerbroeken. “De één is goed in verven, de ander in bedrukken of borduren. Mijn specialiteit is scheuren maken in jeans”, vertelt Gee terwijl hij twee broeken aan zijn arm hangt, een donkerblauwe met witte stiksels en een grijze. Zojuist voor slechts 50 GHC (iets meer dan 3 euro) samen gekocht. “Kijk, dit is een merk waar ik graag mee werk: Rustler. Met extra veel bewerking kan je er wel 300 GHC (20 euro) voor krijgen.”

Dat laatste is waarschijnlijk wat overdreven, maar voor handelaren is Kantamanto inderdaad geen afvalberg. Een gezegde in de Ghanese taal Akan luidt: ‘Wat oud is voor de een, is compleet nieuw voor de ander’ (obi ade dada yɛ obi ade foforo). Upcycling zou dan ook kunnen bijdragen aan een duurzamere kledingindustrie waarin items langer worden gedragen. Als mensen daardoor minder gloednieuwe kleding kopen, zou dat miljoenen tonnen CO2-uitstoot schelen.

Maar upcycling kan niet op tegen de negatieve gevolgen van massaconsumptie. Wereldwijd kopen we jaarlijks zo’n 60 procent meer kledingstukken dan 15 jaar geleden, en die dragen we ook nog maar eens half zo lang. Dat is niet alleen aan trends te wijten, de kwaliteit van kleding gaat ook achteruit. Dus gooien we – ook in Nederland – steeds meer textiel weg: volgens het CBS in 2019 maar liefst 554 kiloton. Grote hoeveelheden komen in landen als Ghana terecht.

Daarnaast kunnen Afrikaanse ontwerpers en producenten van kleding niet concurreren met de lage prijzen van de tweedehands kleding uit het Westen. Oost-Afrika was zes jaar geleden al van plan de grenzen te sluiten voor onze afdankertjes: daar stortte de textielindustrie in door de invoer van tweedehands kleding. De meeste mensen op de markt zijn niet bezig met dit soort gevolgen. Zij vragen zich vooral af waarom het Westen zulk goed spul afstaat. In het Akan is de naam voor tweedehands kleding obruni wawu: kleding van de witte dode man. Want alleen als je bent overleden, sta je zoveel af.

Een langere versie van dit artikel verscheen in december 2022 in OneWorld Magazine.