Camille is vader van zeven kinderen. Drie van hen gaan al naar de middelbare school. Bij het begin van het nieuwe schooljaar in januari had hij niet genoeg geld om ook zijn vierde te laten verderstuderen. “Ik heb hem dan maar het laatste jaar lager onderwijs laten overdoen. Misschien lukt het volgend jaar”, zegt Camille, die al de helft van zijn velden heeft verkocht om zijn drie oudsten te laten studeren.
Het geval van Camille is helemaal niet uitzonderlijk. Sinds het lager onderwijs in 2004 gratis is geworden, zijn er steeds meer kandidaten voor het middelbaar onderwijs. De plaatsen blijven echter beperkt en wie verder wil studeren moet een steeds hoger schoolgeld betalen. “We betalen elk jaar bijna 100 euro schoolgeld”, zegt een ouder. “Dat is drie keer zoveel als in 2001 en het wordt nog duurder.”
Vee opofferen
Veel ouders zijn dan ook genoodzaakt gronden of vee op te offeren om hun kinderen naar school te blijven sturen. Ze lopen daarbij het gevaar zelf in de armoede te belanden. “Als ze hun veld hebben verkocht, gaan ze werken op de akkers van anderen om te overleven”, zegt Bernard, een scholier uit het middelbaar onderwijs.
 |
| Poster bij school Rwanda |
Voor het merendeel van de Rwandezen, die moeten rondkomen met minder dan een dollar per dag en niet aan gezinsplanning doen, blijft het onbegonnen werk om alle kinderen naar school te sturen. In die omstandigheden kiezen ze er meestal voor de jongens naar school te sturen en de meisjes te laten helpen bij huishoudelijke taken.
Op de middelbare schoolbanken vind je sinds kort twee categorieën van leerlingen. De meesten komen uit arme gezinnen die grote offers hebben moeten brengen, de anderen komen uit een rijke familie. De arme leerlingen hebben een tekort aan balpennen, schriften en boeken, terwijl de rijke leerlingen een dure uitrusting hebben, met vaak nog een mobiele telefoon en zakgeld.
Diefstal
De ongelijkheid en afgunst zorgt voor een toename van het aantal diefstallen. Sommige meisjes nemen zelfs hun toevlucht tot prostitutie. Familievader Innocent bevestigt: “In hun jargon heet dat ‘de man zijn tanden trekken’. Ze verkopen hun lichaam voor geld.” De meeste ouders, laag opgeleid en met een autoriteitsprobleem, durven hun kinderen niet vragen waar ze al die dure spullen die ze mee naar huis nemen vandaan hebben. Uit verweer tegen de voortdurende diefstallen in de internaten kopen sommige ouders voor hun kind een koffer uit metaal. “Ik doe hem op slot met een hangslot en ik draag de sleutel bij mij”, zegt Emmanuel, een leerling uit het secundair. “Vroeger werd ik voortdurend bestolen. Elk trimester moest ik een nieuwe tas kopen. Dat is nu verleden tijd.”
