Het vliegtuig voor kortere afstanden gaat steeds meer in de ban. Een comfortabel, duurzaam alternatief is de internationale trein. Overal in Europa vertrekken nachttreinen naar internationale bestemmingen, maar niet in Nederland. Waarom niet?
Dit artikel krijg je cadeau van OneWorld.
Word abonnee
Op een koude novemberavond sta ik met een treinticket in mijn hand en een propvolle rugzak aan mijn voeten op spoor 14 van het Centraal Station van Wenen. Mijn regelmatige bezoek aan vrienden en familie in Slowakije eindigt hier. Een blauwwitte trein rijdt het perron binnen. Het is de nachttrein naar Düsseldorf, waarvandaan ik de volgende ochtend verder naar Utrecht reis. Jonge stewards in strakke uniforms van de Oostenrijkse spoorwegmaatschappij ÖBB stappen uit de trein en verwelkomen glimlachend de passagiers die de trein instappen. Ik gooi de zware rugzak op mijn rug en stap in.
Reizen met de trein heeft tal van voordelen ten opzichte van vliegen: je kunt meer bagage meenemen zonder toeslag, er is (zelden of) geen securitycontrole je hebt meer beenruimte en groter comfort om bijvoorbeeld onderweg te werken of met kinderen te reizen. Treinstations liggen vaak middenin steden en zijn dus makkelijker en sneller toegankelijk. De trein is bovendien veel vriendelijker voor het milieu.
“
Elke avond vertrekken internationale nachttreinen uit bijna alle landen in Europa. Maar geen enkele vanuit Nederland
Een van de grootste nadelen van treinreizen is de reistijd: de reis duurt significant langer dan met het vliegtuig. Zeker ook omdat veel internationale bestemmingen niet zonder overstap te bereiken zijn. En hoe handig ook om onderweg te kunnen werken, een reis van 800 kilometer duurt al snel een half etmaal. Nóg handiger is daarom een nachttrein: met als groot voordeel dat je de nachttreinreis grotendeels slapend kunt doorbrengen. Zo verlies je geen reisdag en spaar je een eventuele kostbare overnachting uit. “En de volgende ochtend zit je direct middenin de stad waar je wil zijn”, voegt Bernhard Rieder, woordvoerder van ÖBB, toe. “Een trein kan nooit in tijdsduur met een vliegtuig concurreren, maar in een slaaptrein kun je de tijd efficiënter gebruiken.” Gemiddeld vertrekken er volgens een analyse van OneWorld elke avond vier internationale nachttreinen uit bijna alle landen in Europa. Maar geen enkele vanuit Nederland.
Stekker eruit
In de trein vind ik zonder problemen mijn damescoupé. Vijf vrouwen zitten al binnen. Zes bedden, drie onder elkaar aan de linker- en drie aan de rechterkant. Het voelt een beetje als een kleine slaapzaal in een hostel. Ik klim de ladder op naar mijn bovenbed. Een beetje krap en ook in de lengte is-ie een tikkie te klein. Oké, denk ik, geen gestrekte benen dan maar. Een stopcontact is alleen beneden te vinden, maar gelukkig leent een medereiziger me een powerbank om mijn telefoon mee op te laden. Ik pak de twee boterhammen die mijn oma me heeft meegegeven en lig nog even te lezen. Daarna gaat het licht uit.
De Deutsche Bahn trok eind 2016 de stekker uit haar eigen nachttreinnetwerk, omdat ze niet meer konden concurreren met goedkope vliegtickets. Daarmee is ook de nachttrein uit Amsterdam naar vijf grote steden verdwenen: Zurich, Praag, München, Kopenhagen en Warschau. Met dagtreinen richt de NS zich voortaan alleen op België, Duitsland (ICE naar Berlijn), Frankrijk (Thalys) en Groot-Brittannië (Eurostar). Maar de vraag naar internationale treintickets is het afgelopen jaar juist weer gestegen. “Steeds meer reizigers nemen voor bestemmingen in Noordwest-Europa de trein in overweging”, zegt Hessel Koster, woordvoerder bij de NS. “Van 37 procent een jaar geleden naar 57 procent in november van dit jaar. Een behoorlijk spectaculaire groei.” Dit vertaalt zich ook naar het aantal internationale reizigers: richting Parijs is hun aantal gestegen met 6 procent, naar Berlijn met 9 procent en naar Brussel met 12 procent ten opzichte van 2017. De reizigers zijn volgens Hessel namelijk veel bewuster geworden van de klimaatimpact van vliegen. Maar zelf gaat de NS vooralsnog niet aan de slag met nieuwe nachttreinverbindingen. “Nachttreinen goed kunnen exploiteren vraagt echt om specialisme. In een partnerschap is een nachttreinverbinding vanuit Amsterdam eerder en beter te realiseren dan als we dat alleen zouden nastreven”, legt Koster uit.
Hoezo kan het dan wel in een land als Oostenrijk? “We hebben een lange traditie in nachttreinen”, legt Rieder van de ÖBB uit. “Het is echt een compleet andere business. De slaaptrein kun je absoluut niet overdag gebruiken, omdat de binnenkant meer als een hotelkamer is ingericht dan als een trein. Overdag staan de toestellen dan ook in het depot. Daar worden ze schoongemaakt en bijgevuld.”
Nachttreinverkeer is een niche. Terwijl de ÖBB in 2017 overdag maar liefst 250 miljoen passagiers vervoerde, was dat aantal ‘s nachts slechts 1,4 miljoen. Maar dat zijn nog steeds ongeveer 3800 passagiers per nacht. Tegenover dezelfde uitstoot vervoert de trein ongeveer zes keer zo veel passagiers als een vliegtuig. En hoewel het een nichemarkt is, weet de ÖBB op hun nachtservice al vanaf het eerste jaar winst te boeken. Zo kan het bedrijf verder uitbreiden: terwijl het netwerk in 2017 nog slechts uit acht nachttreinen bestond, zijn dat er nu achttien. En het bedrijf blijft investeren. “Tussen 2020 en 2021 komen er dertien splinternieuwe nachttreinen bij”, vertelt Rieder.
Treinnetwerk versterken
De Europese Commissie presenteerde eind november de visie voor een klimaatneutraal Europa in 2050. Volgens het visiedocument zorgt de transportsector voor meer dan een kwart van de totale uitstoot in de EU. “Treinverkeer is een van de groenste manieren van transport. Daarom concentreert de Europese Commissie zich op het verbeteren van de positie van het spoor ten opzichte van meer vervuilende vervoerswijzen”, zegt Stephan Meder, woordvoerder transport van de Europese Commissie. Bijvoorbeeld door flink te investeren in de aanleg van nieuwe spoorlijnen en compatibiliteit van nationale treinnetwerken. Sinds 2014 ging de meerderheid van de financiering voor vernieuwing in transport naar binnen- en buitenlandse treinverkeer, ongeveer 16 miljard euro. Er is niettemin geen speciale aandacht voor het nachtnetwerk. “Dat laten we over aan de treinbedrijven”, aldus Meder.
Prinses op de erwt
De trein schommelt zachtjes en ik val snel in slaap. Maar bijna net zo snel word ik wakker gemaakt door het gelach van drie mannen die in de gang een biertje drinken. Het bed is krap en de opdringerige gedachte dat ik vanuit mijn bovenbed 2 meter naar beneden kan vallen, zijn moeilijk buiten te houden. Volgende keer slaap ik liever beneden. Om 4.00 uur ‘s nachts lig ik weer wakker en daarna val ik pas om 6.00 uur weer in slaap, om vervolgens om 8.00 uur door een van de stewards wakker gemaakt te worden: tijd voor het ontbijt. Mijn schoonheidsslaapje heb ik deze keer niet volbracht, maar ik geef de nachttrein zeker nog een kans. Wel zou het een stuk handiger zijn om in Nederland wakker te kunnen worden. De NS onderzoekt op dit moment hoe ze de nachttrein weer naar Nederland kan brengen, maar daar lijkt nog weinig haast achter te zitten. Rieder: “We waren in gesprek met de NS, maar daar zijn geen concrete plannen uit gekomen. Maar als ze geïnteresseerd zijn, staan we er altijd voor open.”
Deze site maakt gebruik van cookies om u een optimale bezoekerservaring te bieden en onze site te verbeteren. AccepterenInstellingen
Cookiebeleid
Overzicht cookies op oneworld.nl
We verzamelen via cookies gegevens met het doel de technische werking van de website en uw gebruiksgemak te garanderen. De cookies (kleine tekstbestanden die bij het eerste bezoek aan deze website worden opgeslagen op uw computer, tablet of smartphone) zorgen ervoor dat de website naar behoren werkt en onthouden bijvoorbeeld uw voorkeursinstellingen. Ook kunnen wij hiermee onze website optimaliseren.
Hiervoor gebruiken wij cookies van Google Analytics, dat het sitegebruik geanonimiseerd registreert en hiervan gegevens opslaat. Met deze gegevens maken wij bezoekstatistieken, op basis waarvan we verbeteringen doorvoeren op onze website. Google Analytics verschaft deze geanonimiseerde data aan derden indien wettelijk verplicht, of als deze derden de data namens Google Analytics verwerken. Door gebruik te maken van deze website geeft u toestemming voor deze anonieme gegevensverwerking door Google Analytics.
Daarnaast gebruiken we functionele cookies van WordPress en WooCommerce. De cookies van WordPress zorgen ervoor dat de website beter kan worden gebruikt door bezoekers. Deze cookies zorgen er bijvoorbeeld voor dat u kunt zien of u bent ingelogd, ze houden ook bij welke individuele voorkeuren u hebt gekozen op uw profielpagina. De cookies van WooCommerce zijn van onze betaalde diensten (Vriendenabonnement, Vacaturebank, Partnernetwerk, Online agenda) en zorgen ervoor dat producten worden onthouden tijdens het aankoopproces. Elke aankoopsessie bij WooCommerce bevat een unieke code voor elke klant, zodat er kan worden achterhaald waar de productgegevens voor elke klant te vinden zijn.
Via deze cookiebalk krijgt u de mogelijkheid om de cookies te accepteren of de instellingen aan te passen. Onder 'Overige cookies' kunt u diverse cookies van externe diensten (zoals youtube, facebook, vimeo) uitzetten.
Een opt-out van Google Analytics op deze website kan via deze link.
Mocht u hierover vragen hebben, kunt u mailen naar: lezers@oneworld.nl
Op deze site gebruiken we functionele cookies van WordPress en WooCommerce. De cookies van WordPress zorgen ervoor dat de website beter kan worden gebruikt door bezoekers. Deze cookies zorgen er bijvoorbeeld voor dat u kunt zien of u bent ingelogd, ze houden ook bij welke individuele voorkeuren u hebt gekozen op uw profielpagina. De cookies van WooCommerce zijn van onze betaalde diensten (Vriendenabonnement, Vacaturebank, Partnernetwerk, Online agenda) en zorgen ervoor dat producten worden onthouden tijdens het aankoopproces. Elke aankoopsessie bij WooCommerce bevat een unieke code voor elke klant, zodat er kan worden achterhaald waar de productgegevens voor elke klant te vinden zijn. Deze cookies kunt u niet uitzetten.
In onze artikelen gebruiken wij content van diverse externe diensten. Het is mogelijk om de volgende cookies uit te schakelen. Hiermee wordt deze content niet langer getoond.
Naam cookie
Soort content
youtube_embed
Youtube player embed
vimeo_embed
Vimeo player embed
google_maps
Google maps embed
twitter_widget
Twitter social widget
soundcloud_embed
Soundcloud player embed
instagram_embed
Instagram embed
Daarnaast gebruiken we Google reCaptcha om de website te beschermen tegen bots. Ook dit kan hier uitgezet worden, maar formulieren die hiervan gebruik maken kunnen dan niet ingediend worden
