Hoe De Correspondent een inclusief imago faket

In februari 2017, toen Nederland in de laatste fase van de campagne voor de Tweede Kamerverkiezingen van maart zat, namen ze bekende centrist Joris Luyendijk in de arm om de gevoelens te verkennen van PVV-stemmers. De titel van het artikel was De gemene deler van PVV-stemmers: het gevoel dat hen iets is afgenomen. Voor een organisatie die beweert toegewijd te zijn aan de waarden van emancipatorische politiek, zou men verwachten dat de gevoelens van mensen die op onderdrukkende politieke partijen stemmen altijd met scepsis moeten worden behandeld. Wat uiteindelijk van belang is, zijn de materiële gevolgen voor hun slachtoffers.

Iemand die zich inzet voor diversiteit en inclusiviteit zou toch zeker niet proberen zijn critici uit te wissen? De acties van De Correspondent om critici te overweldigen met intimidatie op social media zouden erop wijzen dat ze niet goed met kritiek om kunnen gaan. Omdat ze in Nederland gemakkelijk kritiek afwijzen met behulp van het gewicht van hun mediamacht, dachten ze misschien dat ze internationale critici op een vergelijkbare manier konden wegzetten. Het was veelzeggend dat Wijnberg voor het eerst sprak over wat velen al eerder in het Nederlands hadden gezegd. Omdat mijn Twitter-draad in het Engels was en een internationaal publiek bereikte, kon het probleem niet langer beperkt blijven tot het komen en gaan van onze lokale media. Plotseling en voor de eerste keer werd De Correspondent onder de loep genomen door het soort publiek dat Wijnberg graag wil aantrekken.

In Nederland heeft Wijnberg kritiek echter systematisch genegeerd, vooral die van mensen van kleur. Op social media heeft hij zelfs een aantal vrouwen van kleur geblokkeerd die zich bezighielden met de herhaaldelijke beloften die zijn gedaan. Schrijvers van De Correspondent zijn ook publiekelijk vijandig tegenover mensen van kleur die zich uitspreken over de problemen wat betreft gemarginaliseerde groepen in de artikelen. Tot nu toe was De Correspondent als mediabedrijf volstrekt niet ontvankelijk voor kritiek, behalve wanneer er verklaringen over ‘diversiteit’ worden gemaakt als onderdeel van marketinginspanningen. En zelfs dan bevatten deze verklaringen over ‘de behoefte aan diversiteit’ ook de kanttekening van ‘diversiteit aan ideeën’. Al die praatjes over het bedrijven van een ander soort journalistiek, een die verantwoording verschuldigd is aan de gemeenschap en naar het publiek luistert. Maar in Nederland tonen ze precies het tegenovergestelde.

Deze week is er een anoniem verslag1 van verontrustende arbeidsomstandigheden gepubliceerd. De schrijver, die zichzelf Themys Anonymous noemt, beweert dat ze vergelding vrezen en niet meer in de Nederlandse media kunnen werken als hun identiteit wordt onthuld. Ze hebben het over een sfeer van ondemocratische besluitvorming en strikte machtsstructuren die direct in tegenspraak zijn met alle marketingpunten die Rob Wijnberg voortdurend noemt als ‘de bedrijfswaarden’. In oktober 2018 publiceerde het tijdschrift Quote een nogal vernietigend verslag van de interne werking van De Correspondent. Ze noemen het gebrek aan diversiteit: het is een witte, door ego gestuurde omgeving die een façade van vooruitstrevende waarden opwerpt, maar meer verwant is aan een sekte. Het gebrek aan financiële transparantie met betrekking tot subsidies en donaties wordt uitgebreid behandeld.

Dit is nog niet alles. Het essay gebruikt ook dehumaniserende taal om te verwijzen naar trans personen: ‘de transgenders’, een zelfstandig naamwoord dat meestal wordt afgekeurd om mee te verwijzen naar trans personen. Misschien is Rutger Bregman niet per se bekend met de taal van inclusiviteit, of kent hij geen trans personen die hem zouden kunnen overtuigen minder vervreemdende taal te gebruiken (en daarin schuilt de waarde van inclusiviteit, die verder gaat dan marketingpraatjes). Maar zelfs als mediaorganisaties geen direct contact hebben met mensen uit de transgemeenschap, kunnen ze toch de richtlijnen gebruiken die de Europese Unie, in het Nederlands, heeft gegeven over de niet-dehumaniserende manier waarop je kunt verwijzen naar transgender personen. Deze taalrichtlijnen zijn gratis te downloaden. Als, zoals Wijnberg zegt, de organisatie zich inzet voor verandering, zeker zo recent als zes maanden geleden, dan zouden ze dit geweten hebben.

Er zijn indirecte verwijzingen naar diversiteitssubsidies zoals die in een rapport van de Stichting Verhalende Journalistiek, en verwijzingen op de website van de Stichting Democratie & Media. Maar er is geen verantwoording over hoe deze publieke middelen werden gebruikt of aan welke concrete, langetermijndoelstellingen ze werden toegewezen. Het enige dat overblijft zijn de beloften dat diversiteit ‘nu, eindelijk, van belang is’. In sommige gevallen, zoals de donatie van 100.000 euro van de Craig Newmark Foundation, was het geld afhankelijk van het hebben van een divers team vanaf het moment dat The Correspondent voet aan wal zette in de VS. De donatie was specifiek voor de Amerikaanse expansie en niet bedoeld om de diversiteit op de Nederlandse kantoren van De Correspondent te verbeteren.

Ik hoop echt dat De Correspondent de beloften nakomt die ze hebben gedaan aan hun Amerikaanse lezerspubliek, sponsors, donoren en investeerders. Wanneer een mediaorganisatie de waarden vertegenwoordigt van degenen die door de machtsstructuren worden gemarginaliseerd, verbetert de samenleving als geheel. De Correspondent zou misschien eindelijk zijn potentieel kunnen vervullen. Als dat gebeurt, hoop ik ook dat ze eindelijk de beloften nakomen die ze sinds hun oprichting in Nederland hebben gedaan. Zodat wij ook kunnen profiteren van dit nieuw verworven bewustzijn.