Verdiepingstraject Mondiaal Burgerschap (VMB): Planning Monitoring en Evaluatie, Zeist, De Horst, 15 februari 2012
Relevantie Relevantie Relevantie Relevantie Relevantie Relevantie
Op het terrein van conferentie centrum de Horst stonden op borden langs de paden teksten van Menno Wigman. Zijn volgende gedicht past bij de VMB dag en het overwinnen van de weerzin tegen de complexiteit en het overvloedige jargon van Planning Monitoring en Evaluatie (PME).
Dit is mijn dag
Vanochtend werd ik wakker in een droom
van iemand die een huid van vlees bewoont.
Ik kon niet vluchten, ik was geen Tsjwang Tse
die had gedroomd dat hij een vlinder was
en zich bij ochtendlicht afvroeg of hij,
Tsjwang Tse, gedroomd had een vlinder te zijn
of dat de vlinder droomde als Tsjwang Tse
te ontwaken, nee, ik was een mens,
een taai skelet met tweeëndertig tanden,
twee handen en een tragisch intellect
dat met een angst voor klokken was behept.
Maar langzaam, bijna heilig, stond ik op,
gaf mijn gezicht een hand en ritste mijn
gedachten dicht. Dit is mijn dag, wist ik.
Hier lonkt een spiegel naar verwonderd licht.
Daar breekt een vlinder uit. En dat ben ik.
Ja, zoiets dus. Die vlinder kwam ’s avonds nog even terug bij de “open space” waar enig gefladder tussen initiatieven en meningen van VMB-deelnemers was toegestaan maar verder was er tijdens de dag geen ontkomen aan. De PME gesel daalde over de hoofden neer en zij bogen diep om pas aan het eind van de dag op te veren met hernieuwd en verdiept inzicht.
Een poging tot samenvatting luidt:
Op basis van welke interventielogica co-creëer je op participatieve wijze een projectplan waarbij je met behulp van heldere indicatoren de geformuleerde outcomes kunt meten en die kan vergelijken met betrouwbare data van een random controlegroep, zonder dat je in te complexe analyses verzeild raakt. Omdat de interventie gericht is op gedragsverandering in het kader van mondiaal burgerschap dient de outcome meer te worden opgevat in termen van van contributie dan van attributie. Procesgerichte monitoring met behulp van procesindicatoren ligt dan meer voor de hand dan een strak resultaatgericht logical framework met exacte kwantitatieve doelen.
Deze blog is gedoeld voor de beroepsmatig geïnteresseerde dus ik neem aan dat u nog niet bent afgehaakt en ga daarom nog even door.
Als je vervolgens na een aantal jaren een interventie-impact-analyse gaat doen en je jezelf nog eens afvraagt wat de bedoeling ook alweer was en wat je daartoe gedaan hebt en met welke middelen dan kan het resultaat nog wel eens tegenvallen. De relevantie, de relevantie, de relevantie. Deden we wel de juiste dingen. De discussie daarover is permanent en wordt al jaren gevoerd. Omdat het antwoord op de vraag over de juiste dingen zo moeilijk is verliezen we ons graag in logical frameworks en wanneer dat niet meer werkt in meer procesmatige methodes als “Theory of change”, “Outcome mapping”, “Most “siginificant change” of “Social return of investment”. Hoe ver moet je gaan, hoeveel tijd moet je aan monitoring besteden om te leren en terug te koppelen naar de doelstelling en naar de aannames waarop de doelen gebaseerd zijn?
In de volgende vereenvoudigde historische beleidsontwikkeling zal bij de eerste drie tot vier stappen een resultaat gericht monitoringmodel toepasbaar kunnen zijn.
1 Geef de arme medemens vis
2 Geef de arme medemens een hengel waarmee hij/zij vis kan vangen
3 Geef de arme het inzicht dat hij/zij zich een hengel moet aanschaffen
4 Zorg dat de arme de vaardigheden heeft om vistuig te vervaardigen en toegang krijgt tot visgronden en afzetmarkten
5 Werk in internationaal verband aan het maken van bindende afspraken over gelijke rechten voor de toegang tot visgronden en afspraken voor het duurzaam beheer
6 Betrek de Nederlandse burger bij het wereldvoedselprobleem op zodanige wijze dat er legitimiteit ontstaat voor het maken van internationale bindende afspraken over gelijke rechten voor toegang tot visgronden en afspraken over het duurzaam beheer en dat navolging van die afspraken plaatsvindt
Bij de stappen vijf en zes zal de analyse van de output en impact veel complexer zijn en de PME dag heeft mij daarvoor geen passende antwoorden gegeven. Wel zijn een serie methoden aangereikt waar in de OS praktijk mee gewerkt wordt met wisselend resultaat en leereffect.
In de illusie dat we alles kunnen ontrafelen en verklaren denk ik dat we nog fladderen van methode naar methode en geleidelijk steeds meer inzicht ontwikkelen maar de ultieme aanpak van ontwikkeling en eerlijke verdeling blijft vooralsnog een droom. Ik zal de Tao er nog eens op naslaan!
