Dolbij was ik toen ik plotsklaps op een vrijdagochtend na maanden eindelijk verlost werd van mijn kapotte ijskast . Niet de vrienden en kennissen die ik gevraagd had mij te helpen droegen het dood ijzer mijn huis uit, maar jongeren uit de buurt die als vrijwilliger de handen uit de mouwen staken in het kader van de Cleap up the World campagne 2012 in Suriname, dat op 3 september begon en vrijdag 29 september afloopt.
[[{“type”:”media”,”view_mode”:”file_styles_medium”,”fid”:”16776″,”attributes”:{“class”:”media-image”,”id”:”2″}}]]
Stel je voor: overheidsinstanties, het bedrijfsleven en doodgewone burgers die de handen bij elkaar steken om de directe omgeving van jou en mij schoner en mooier te maken. In een land als Suriname lijkt dit een sprookje. Maar het Landelijk Platform van Buurtorganisaties kreeg dit voor elkaar. Na een stop van 4 jaar, wordt sinds 2 jaar door circa 40 buurtorganisaties in nu al 5 districten – Paramaribo, Wanica, Para, Commewijne en Nickerie – in de maand september het grofvuil opgehaald.
Plastic flessen op het strand
Clean Up the World begon ooit in Australie toen iemand zich ergerde aan alle plastic flessen op het strand en deze besloot op te ruimen. Tegenwoordig nemen organisaties uit honderden landen mee aan deze campagne dat bedoeld is om burgers meer bewust te maken van het belang van het zelf schoonhouden van het milieu. Clean Up the World werd zo’n succes, dat het milieuprogramma van de Verenigde Naties de campagne adopteerde.
[[{“type”:”media”,”view_mode”:”media_large”,”fid”:”16780″,”attributes”:{“alt”:””,”class”:”media-image”}}]]
Suriname doet mee met Clean up the World sinds 1993, dankzij wijlen cultureel-antropoloog, milieu- en mensenrechten activist Nico Waagmeester. Waagmeester’s stichting Schoon Suriname sloot zich aan als partnerorganisatie bij Clean up the World. “Toen Waagmeester in 2008 overleed kwam dit project een aantal jaar stil te liggen. Maar Jetty Melcherts en Jo-Ann Lakisharan die destijds vanuit stg Schoon Suriname betrokken waren bij dit project, besloten in 2011 Clean Up the World Suriname weer nieuw leven in te blazen,” vertelt Marcel van Campen. Van Campen zit in het coördinatie team van het Landelijk Platform van Buurtorganisaties. Hij is verder voorzitter van stichting Buurtontwikkeling Welgelegen, 1 van de bijna 40 buurtorganisaties die zijn aangesloten bij het Landelijk Platform.
Samen met overheid en bedrijfsleven
Van Campen noemt de campagne “een groot succes” mede vanwege de ondersteuning van overheidsinstanties en het bedrijfsleven. Grote Surinaamse bedrijven als Fernandes, Staatsolie, CIC en Suralco gaven niet alleen geld, maar leverden onder andere ook schoonmaakmiddelen. De Panamerikaanse Wereldgezondheidsorganisatie, PAHO in Suriname gaf technische ondersteuning over bijvoorbeeld hoe om te gaan met de verwerking van allerlei soorten afval, waaronder chemisch afval. Jo-ann Lakisharan, ooit verbonden aan stichting Schoon Suriname en nu werkzaam bij de PAHO, speelde hierin een sleutelrol. En de afdeling Openbaar Groen van het ministerie van Openbare Werken zette mankracht, trucks en ander materieel in om de burgers die het vuil ophaalden in de verschillende buurten bij te staan.
[[{“type”:”media”,”view_mode”:”media_large”,”fid”:”16782″,”attributes”:{“alt”:””,”class”:”media-image”}}]]
De 21-jarige Konrad Babel, al vier jaar voorzitter van buurtorganisatie Wi Bibri , van de wijk Mattonshoop & omgeving, doet sinds 2011 mee aan Clean Up the World via het Landelijk Platform van Buurtorganisaties. Alhoewel Babel het “een positief project” noemt en met zienderogen zag hoe ‘zijn buurt’ in de afgelopen twee jaar van haar grofvuil werd ontdaan, is hij niet helemaal tevreden over de burgerparticipatie van met name de jongvolwassenen. “Dit jaar was ik verplicht met jongeren te werken omdat de ouderen het vrijwel totaal hebben laten afweten. Ik heb hier in mijn buurt jongemannen rondlopen zonder een vaste baan. Hen heb ik gevraagd mee te helpen als vrijwilliger. Maar de dag dat ik met de vrachtwagens langskwam om ze op te op te halen om langs de huizen te gaan, waren ze nergens te vinden.” Volgens Babel “schamen veel jongvolwassenen zich om het vuil op te halen”.
Hoe kan het dan dat bij de Krin Kondre actie van het ministerie van Openbare Werken wel jongeren te vinden waren? vraag ik aan hem “Krin Kondre ziet men als een vakantiejob. De jongeren krijgen ervoor betaald. Clean up the World steunt op vrijwilligers. Bovendien, het bij Clean Up the World op te halen vuil is veel zwaarder dan bij Krin Kondre. Je moet wel zin hebben om daar aan te beginnen,” legt Babel uit.
Burgers verantwoordelijk voor schone omgeving
Toch constateert de jongvolwassene “met hart voor sociaal werk” wel vooruitgang. Babel, die ook actief is in de afro-culturele organistie NAKS, verbonden is aan Roteract Paramaribo en actief is in de Surinaamse jeugdbeweging van de millenium ontwikkelingsdoelstellingen, geeft het verschil tussen de start vorig jaar en Clean Up the World 2012 aan. “Vorig jaar hebben we veel intensiever moeten werken. In vier dagen tijd hebben we heel wat grofvuil opgehaald. Dit jaar hadden we 2 en een halve dag nodig en was het aangeboden grofvuil stukken minder. Ik denk dat voor 2013 1 dag, hoogstens 2 dagen nodig zijn om Mottonshoop te ontdoen van grofvuil.”
Dat is precies waar Van Campen naar toe wil. Heel Suriname van haar grofvuil ontdoen. Niet alleen omdat het onooglijk is, maar zeker ook vanwege de gevaren voor de volksgezondheid. De Clean Up the World coördinator beseft dat dit streven niet ineens kan worden bereikt. “Wat we doen is de actie jaarlijks geografisch opschuiven. Telkens een paar nieuwe straten in elke buurt. We hebben niet de mankracht, niet de capaciteit om heel Suriname in één keer aan te pakken. Dus doen we het zo. En het lukt aardig.”
[[{“type”:”media”,”view_mode”:”media_large”,”fid”:”16783″,”attributes”:{“alt”:””,”class”:”media-image”}}]]
Van Campen ziet de mileu-bewustwording onder de bevolking langzaam groeien, mede vanwege de focus die is gelegd dat afval rond het huis gevaar oplevert voor de volksgezondheid. “Grofvuil thuis houden brengt ziekten met zich mee. Daarom hebben we dit jaar de focus gelegd op het gevaar van de uitbraak van een dengue epidemie. Dat het dus belangrijk is om geen waterhoudend afval rond en in huis te bewaren.”
“vMooi,” vindt Van Campen ook dat Clean Up the World, “een impuls is naar de overheid betrekt toe”. “Wij van de buurtorganisaties willen in een veilige omgeving wonen.” Ondanks het feit dat de overheid haar taakstelling heeft, vindt Van Campen “dat burgers in de eerste plaats zelf verantwoordelijk zijn voor het schoonhouden van hun eigen omgeving”. “De bewoners worden betrokken bij het opruimen doordat wij ze zoveel als mogelijk zelf hun eigen grofvuil naar de wagens laten brengen. Dat is het mooie van Clean Up the World. Burgers, overheid en bedrijfsleven werken samen.”
Babel blijft kritisch. Hij ziet Surinamers graag met meer verantwoordelijkheid omgaan met het milieu. “Ondanks alle milieu-bewustwordingsacties gaat het gros van de Surinamers nog steeds niet goed om met afval. De campagnes zijn er, maar het respect voor het schoonhouden van het milieu is er nog altijd niet. Je ziet jongeren die buiten naast een vuilnisbak staan en het toch presteren hun leeg plastic flesje ernaast in plaats van erin te gooien. “ Volgens Babel moet “vanaf nul gewerkt worden aan de heropbouw van morele waarden”. Babel: “Ook moeten overtreders moeten keihard worden beboet. Alleen zo krijgt men werkelijk respect voor het schoonhouden van de eigen leefomgeving en zijn dit soort campagnes straks niet meer nodig”.
Hoofdfoto- Nancy de Randamie/ Cultureel antropoloog, milieu- en mensenrechtenactivist Nico Waagmeester in zijn eigen tuin. Waagmeester bracht de Clean Up the World actie naar Suriname met zijn stichting Schoon Suriname. Hij overleed op 17 september 2008 op 65-jarige aan kanker.
