Maresa Oosterman is diplomate bij de Permanente Vertegenwoordiging van Nederland bij de Verenigde Naties in New York. Voor OneWorld blikt ze terug op Rio+20.
De maatschappelijke organisaties vonden het slotdocument niet goed genoeg en sommige bedrijven willen meer dan de overheden. Ook na Rio moeten de verschillende partijen daarom met elkaar in gesprek blijven. Even niet massaal in grote conferentiehallen, parken en hotels, maar in kleine groepjes.
Overheden, bedrijven en non-gouvernementele organisaties (ngo’s), zoals Greenpeace, lagen mijlenver uit elkaar in Rio. Tenminste fysiek. Wij zaten in hallen ver buiten de stad, op anderhalf uur rijden van de ngo’s die in een park in het centrum zaten. Het bedrijfsleven zat op ongeveer een uur rijden, in een hotel in het centrum.
Kleurrijk
Bij de ngo’s was het een kleurrijke boel. In open tenten vond daar het ‘Peoples Forum’ plaats. Met mensen in kledendracht en vergaderingen op de grond. Ideeën en spullen werden levendig aan de man gebracht. Tenminste, dat heb ik van horen zeggen en van foto’s, want ik ben er niet geweest. Veel te ver en wij waren non-stop met de onderhandelingen bezig. Gelukkig maakte staatssecretaris Knapen wel tijd vrij om met mensen op het ‘Peoples Forum’ te praten.
De maatschappelijke organisaties vonden het slotdocument niet goed genoeg. Dat hoorde ik van ngo’s die de overtocht naar onze hallen gewaagd hadden. Ze wezen ons op de zwakste punten, zoals vrouwenrechten en concrete afspraken. En ze bleven erop hameren hoe urgent het is om de problemen in de wereld aan te pakken. Gesterkt dook ik gauw de onderhandelingen weer in om door te vechten, desnoods tegen de bierkaai.
Keurig
Bedrijven kwamen bij elkaar in een keurig hotel in het centrum. Vier dagen lang wisselden ze ervaringen en ideeën met elkaar uit in ‘Sustainability Dialogues’. Ook dat heb ik van horen zeggen. Een werknemer van een multinational die ik elders tegen het lijf liep, vond het wel wat veel op-de-borst-klopperij. Jammer dat de ngo’s zover weg zaten, zei hij, want die hadden de boel een beetje op kunnen porren.
Hoogste tijd voor ‘Alcoholics Anonymous’, vond hij. In kleine veilige groepjes aan elkaar toegeven dat we eigenlijk graag duurzaam willen worden, maar dat we moeilijk van sommige slechte gewoontes afkomen, en dat de omgeving vaak ook niet helpt. Pas als we niet alleen onze succesverhalen maar ook onze problemen delen, kunnen we vertrouwen opbouwen en al dan niet samen aan oplossingen werken.
Bloot
Het leek mij vanuit concurrentieoogpunt niet zo slim om als bedrijf je zwakheden bloot te leggen aan andere bedrijven. Hij gaf toe dat er in zijn bedrijf pas een jaar of twee,drie zo over gedacht werd. Maar volgens hem realiseerden meer en meer bedrijven zich dat ze in hetzelfde schuitje zaten en samen sterker stonden om problemen rond duurzaamheid aan te pakken. Maatschappelijke organisaties konden een nuttige waakhond zijn om zwakheden op te speuren. Overheden konden ook veel meer doen.
‘Unlock our potential’. Oftewel: overheden, schep de voorwaarden die we nodig hebben om te kunnen innoveren en investeren in duurzaamheid. Dit was de boodschap van bedrijven in Rio. Concrete voorbeelden gaven ze ook: belastingen verschuiven van arbeid naar grondstoffen, duurzaamheidsrapportages opleggen. Natuurlijk spraken de bedrijven daar niet voor alle bedrijven. Maar er is een voorhoede aan het ontstaan die meer wil dan overheden nu in Rio afgesproken hebben.
Borrel
Het klinkt allemaal mooi. En dat is het misschien ook wel. Maar daar komen we alleen achter als we verder praten en onderzoeken waar we tegenaan lopen en hoe we elkaar verder kunnen helpen met duurzaamheid. Met overheden van heel verschillende landen, met bedrijven die voorlopen en die achterlopen, met maatschappelijke organisaties die willen samenwerken en die kritisch op afstand willen staan. Even niet massaal in grote conferentiehallen, parken en hotels, maar in kleine groepjes. Model ‘Alcoholics Anomymous’ dus. En dan achteraf een borrel pakken. Ik heb er helemaal zin in.
