Dit artikel krijg je cadeau van OneWorld.
Word abonnee
NAIROBI – Veel Zimbabwanen moesten de slaap nog uit de ogen wrijven toen ze de televisie aanzetten en zagen hoe het leger de nationale zender had overgenomen en tanks door de straten van hoofdstad Harare reden. “Ik was verbaasd maar ook blij. En ook onder vrienden en collega’s bespeur ik voorzichtige euforie”, beschrijft de 35-jarige Tendai de sfeer vanuit hoofdstad Harare nadat het leger er de macht greep en de familie Mugabe onder huisarrest plaatste. “We snakken al zo veel jaren naar verandering en werkelijk alles is beter dan deze Mugabe-dynastie met Grace Mugabe als volgende president”, vindt de Zimbabwaan die vanwege zijn werk als politiek adviseur bij een ambassade anoniem wil blijven, maar zijn achternaam is bekend bij de redactie.
“
We snakken al zo veel jaren naar verandering en werkelijk alles is beter dan deze Mugabe-dynastie met Grace Mugabe als volgende president
Binnen regeringspartij Zanu-PF woedt al jaren een hevige machtsstrijd over wie de hoogbejaarde Robert Mugabe (93) zal opvolgen. De strijd gaat nog tussen twee facties met veelzeggende bijnamen: “Gucci Grace”, de koop gekke presidentsvrouw Grace Mugabe (52) die door jongere politici van de G40 (Generatie 40) fractie wordt gesteund. Anderzijds is er “Team Lacoste”, refererend aan het beroemde krokodil embleem op polo’s dat verwijst naar “De Krokodil”, de bijnaam van vice-president Emmerson Mnangagwa (75) die steun geniet van oudere politici, het leger en machtige oorlogsveteranen die niets moeten hebben van de jongere Grace.
Dat Mugabe vorige week zijn oude kameraad en gedoodverfde opvolger Mnangagwa plotseling ontsloeg, moet voor het leger de laatste druppel zijn geweest om te besluiten in te grijpen. De machtige oorlogsveteranen roepen Mugabe nu op om af te treden en Mnangagwa – die naar eigen zeggen vanwege doodsbedreigingen het land was ontvlucht – is volgens diverse bronnen al naar Zimbabwe teruggekeerd. Veel Zimbabwanen verwachten dat diens ontslag ongeldig wordt verklaard, hij terugkeert als vicepresident en mogelijk zelfs op korte termijn tot president wordt benoemd, hoewel dit ook op het partijcongres in december zou kunnen plaatsvinden.
De krokodil
“Mnangagwa is de beste kandidaat om Zimbabwe in rustiger vaarwater te krijgen en economisch weer op te bouwen”, verwoordt de 28-jarige Zimbabwaanse masterstudent Clyton Mundy een mening van veel van zijn landgenoten. Bovendien zou de jarenlange Mugabe-loyalist de steun genieten van de internationale gemeenschap, omdat hij met zijn brede steun onder politici en leger voor een stabiele politieke transitie en broodnodige economische hervormingen zou kunnen zorgen.
Andere Zimbabwanen zijn echter veel kritischer. “Het ingrijpen van het leger is geenszins bedoeld om democratie te waarborgen. De oude garde politici proberen hiermee enkel hun belangen veilig te stellen”, stelt de 40-jarige Zimbabwaanse mensenrechtenactivist Thomas Sithole vanuit de stad Bulawayo. “En met een opvolging door Mnangagwa is er een grote kans op voortzetting van het repressieve regime, of misschien zelfs nog erger.”
In grote delen van het land wordt de politicus diep gehaat vanwege zijn geweldsverleden, waaraan hij dan ook zijn bijnaam “De Krokodil” dankt. Zo is Mnangagwa berucht om het bloedig neerslaan van de oppositieaanhang in 2008, toen Mugabe de verkiezingen dreigde te verliezen. Ook zou hij een belangrijke rol hebben gespeeld in het in de kiem smoren van een dreigende opstand in de Matabeleland provincie, waarbij in de jaren tachtig zo’n twintigduizend mensen omkwamen.
Vreedzame oplossing
In Harare nemen veel burgers ondertussen het zekere voor het onzekere. Voor de banken vormden zich lange rijen Zimbabwanen die gauw hun laatste spaargeld wilden opnemen. Ook zou het internationale vliegveld zich vullen met steeds meer mensen die het land proberen te verlaten. Wegens de politieke onrust hebben de Amerikaanse en de Britse ambassade in Harare hun personeel en burgers geadviseerd binnen te blijven. Ook een woordvoerder van de Europese Commissie heeft zijn zorgen uitgesproken en roept op tot “dialoog en een vreedzame oplossing voor deze crisis”.
“
Voor de banken vormden zich lange rijen Zimbabwanen die gauw hun laatste spaargeld wilden opnemen
Voor volgend jaar staan presidentsverkiezingen gepland, maar het is onduidelijk of die nog doorgaan. En doordat de oppositie de laatste jaren zo is verzwakt, is het de vraag of er een serieuze oppositiekandidaat zal zijn die voldoende financiële middelen heeft en is opgewassen tegen de nog altijd overheersende macht van Zanu-PF.
“Ik vind dat wij Zimbabwanen de kans moeten krijgen om onze nieuwe leiders te kiezen, maar betwijfel of dat zal gebeuren”, stelt Sithole, die de huidige situatie “beangstigend” noemt. “Zodra het leger macht heeft geproefd, zal het die niet meer loslaten.”
