“Mijn succesgeheim? Mensen vooral niet behandelen alsof ze anders zijn. Iedereen heeft wel een beperking of stoornis, uiteindelijk zijn we allemaal mensen”, zegt Sheila Janssen (33), eigenaresse van lunchcafé Brownies & Downies Roermond. Sinds de opening in december 2014 werken er mensen met een verstandelijke beperking, zoals autisme, downsyndroom of een ontwikkelingsachterstand.
Tot nu toe gaat het goed met de Roermondse lunchroom. Met terugkerende, vaste klanten en volle terrassen. Dat komt mede door een sterke wilskracht om dit werk te doen, vertelt Janssen. Ze verloor haar broer zes jaar geleden aan een hersentumor. Ondanks slechte prognoses in het begin, kreeg hij tien jaar reservetijd erbij. “Eerst zat hij veel thuis, daar werd hij ongelukkig van. Totdat hij werk kreeg: hij telde mee, kreeg structuur en sociale contacten. Zo bloeide hij weer op.”
Kassatraining
Dat gevoel van erbij horen wil Janssen haar medewerkers ook bieden, zoals aan de verstandelijk beperkte Lenn Puts (20). Sinds de opening werkt hij in het lunchcafé. “Hier ontmoet ik veel leuke mensen. Ook leer ik veel van mijn taken, zoals brownies snijden en koffie inschudden.” Deze week krijgt hij kassatraining. Hoe werkt dat dan? “Kom maar mee.” Dan staan we voor een beeldscherm met ingewikkeld kleurensysteem. Paars staat voor snacks, geel voor warme dranken. En zo zijn er nog tien kleuren. Vliegensvlug raast hij over het touchscreen. “Zo simpel is het, nu jij. Voer maar een bord friet in.” Triomfantelijk kijkt hij me aan. Na enkele stuntelmomenten staat er een cheesecake-bestelling. “Nee nee, zo moet het niet.” Geduldig legt hij het uit. Een nieuwe poging. In beeld verschijnt een portie patat. Dan glundert hij trots: “Nu ben je geslaagd!”
Sociale vaardigheden zijn een pre, zodat ze klanten vriendelijk kunnen benaderen
Omgaan met prikkels
Succesvol sociaal ondernemen zit ook in taakuitbesteding en goede begeleiding, zegt Janssen. Personeelselectie verloopt grotendeels via PSW werk, onderdeel van Pedagogisch Sociaal Werk Midden- en Noord-Limburg (PSW), waarmee ze samen criteria opstelde waaraan een kandidaat moet voldoen. Denk aan leergierigheid, spontaniteit en om kunnen gaan met veel prikkels in de vaak hectische lunchroom. Sociale vaardigheden zijn een pre, zodat ze klanten vriendelijk kunnen benaderen.
Na deze selectie worden de cliënten binnen het café begeleid door Janssen zelf, twee jobcoaches en de in totaal tien chef-koks en serveerders bij haar in loondienst. Tien cliënten werken er, op vrijwillige basis. Samen met de jobcoach werkt de eigenaresse iedere cliënt apart in en voert persoonlijke functioneringsgesprekken met ze. Deze doelgroep heeft net wat meer sturing nodig, zegt Janssen. Afwisseling, rust en structuur zijn daarin belangrijk. “Stel ik krijg een opdracht, dan doe ik dat meteen. Bij hen leg je alles stap voor stap uit en kijk je mee. Klopt het wat ze hebben ingevoerd, komt dit goed bij de keuken terecht?”
Sinaasappels persen
Die aanpak werkt prima voor de verstandelijk beperkte medewerkster Silvi Schreurs (41), inmiddels uitgegroeid tot mediawoordvoerder. “Laatst zat ik bij Catherine Keyl”, vertelt ze trots. Werken bij Brownies & Downies bevalt haar uitstekend. “Ik mag veel dingen doen, steeds iets anders. Sinaasappels persen en koffie en thee maken vind ik het leukste.” Silvi en de andere cliënten krijgen altijd bewust één taak, omdat zij niet meerdere dingen tegelijk kunnen doen. Daarom ligt het werktempo lager. “Als je dat niet doet, vergeten ze dingen of voeren ze hun opdrachten door elkaar uit”, vertelt Janssen.
Om deze werkwijze goed te stroomlijnen, worden in het lunchcafé dagelijks begeleiders gekoppeld aan cliënten. Eén op één, als vast aanspreekpunt. Zo werkt begeleidster Karin Bongers (22) vaak samen met Janna, die net een stuk abrikozenvlaai brengt bij tafel drie. Tafel vijf wenkt hen glimlachend: “hij is voor ons!”. Even kijkt ze naar Karin, die kalm naar haar toeloopt. “Kom maar, gaan we naar tafel vijf.” Daar blijkt dat ze de slagroom zijn vergeten. Vrolijk huppelend snelt Janna naar binnen om deze te halen. Tot tevredenheid van de klant. “Heerlijk meid, dank je. Heb je die vlaai zelf gemaakt?” Nee, giechelt Janna, een collega maakt het gebak. “Maar geniet er lekker van!”.
Buiten het caféCliënten worden buiten het café ook soms begeleid via PSW, op het gebied van wonen en vrije tijd. Sommigen wonen bij hun ouders, anderen binnen een 24-uursvoorziening, zegt trajectbegeleider Maartje Aben van PSW werk. Ook doet zij de personeelsselectie van cliënten voor Brownies & Downies. “In die 24-uursvoorziening worden ze ondersteund door woonbegeleiders in hun volledige dagprogramma, zoals aankleden, douchen of eten en drinken.”
Sommige cliënten werken naast Brownies & Downies (on)betaald op een individuele of groepsbegeleide werkplek, bijvoorbeeld in de kinderopvang of in de supermarkt. Andere cliënten doen het volgens Aben buiten Brownies & Downies rustiger aan. “Voor hen is dat werk vrij intensief, dus doen ze andere weekdagen ontspannende activiteiten, zoals schilderen of knutselen.”
Vaste huisstijl
Wat positief bijdraagt aan haar sociale onderneming is de keuze voor een soft-franchiseformule, vertelt Janssen. Brownies & Downies Roermond is onderdeel van een landelijke keten. Vanaf de eerste locatie in Veghel vijf jaar geleden, zijn er nu negentien in Nederland. Vorige week werd de jongste vestiging in Waalwijk geopend. Iedere vestiging werkt met zo’n formule. Ondernemers richten er op eigen initiatief een op, met vaste huisstijl en menukaart. Andere aspecten bepaalt de eigenaar zelf, zoals inrichting of marketing. Bij hard-franchising ligt dit alles vast. Soft-franchising is voordelig voor Janssen, die al haar spaargeld in het lunchcafé stopte en zonder subsidie werkt. “Je lift mee op een goed-verkopende naam. En ik kan me in alle vrijheid onderscheiden van andere horecazaken in Roermond: vaak worden klanten niet gezien of begroet, wij benaderen hen persoonlijk.”
De keuze voor een soft-franchiseformule draagt positief bij aan haar sociale onderneming
Behendig past Janna die benadering toe. Hun terrasdeel, met acht tafels, is volledig bezet. Karin kijkt rustig toe in de deuropening. Bij de tafels neemt Janna drie bestellingen tegelijk op. Op een kaartje kruist ze aan wat mensen willen hebben. Welk gebak er is, vraagt een vrouwelijke klant. Moeiteloos noemt ze de acht soorten op. Dan gaat ze bij haar aan tafel zitten. Hoe het met haar gaat, vraagt Janna. “Goed hoor, meid! Knap van jou, hoe je dit doet! Hoe laat ben je begonnen?” Als het onderonsje te lang duurt, grijpt Karin in. “Kom maar even mee naar binnen, dan kun je de koffie maken.”
[[{“fid”:”36878″,”view_mode”:”default”,”fields”:{“format”:”default”,”field_file_image_alt_text[und][0][value]”:”Neem een abonnement op OneWorld”,”field_file_image_title_text[und][0][value]”:”Neem een abonnement op OneWorld”},”type”:”media”,”attributes”:{“alt”:”Neem een abonnement op OneWorld”,”title”:”Neem een abonnement op OneWorld”,”style”:”width: 581px; height: 72px;”,”class”:”file-default media-element”}}]]
