Grote consternatie begin deze maand. De Togolese stervoetballer Emmanuel Adebayor had, zoals de Fransen dat zo plastisch omschrijven, zijn tas geleegd. Op Facebook. Alles wat hem al tijden dwars zat en zelfs zijn optreden op het veld negatief beïnvloedde kwam naar buiten. Waar ging het over? Over het meest besproken en tegelijkertijd met de meeste taboes omgeven onderwerp: de familie.
Nou, schrijf maar De Familie. Beter nog: doe alles maar in hoofdletters. Want weinig is bepalender voor het dagelijks leven van mensen tussen Dakar en Durban dan het meest fundamentele netwerk waar je in geboren wordt en opgroeit.
Facebook ontplofte. Een deel gaf hem gelijk, vooral ook omdat hij aan het eind van zijn ontboezeming duidelijk aangaf dat het niet om hemzelf of zijn centen ging
Familie bestaat, in tegenstelling tot huisje-boompje-beestje Nederland, uit heel veel mensen die met elkaar duizelingwekkend veel en verschillende relaties onderhouden. Dat heeft voordelen. Je zit nooit eenzaam opgesloten tussen vier muren, al dan niet met partner, met een telefoon en een agenda, nodig om afspraken met je eigen bloed te maken. Ondenkbaar hier. Je komt langs en als dat niet kan, dan bel je op. Minstens drie keer per week. Anders is het: ben je er nog? Dat is de warme bad-kant van het familieleven.
Er is echter ook een andere kant. En daar wilde Adebayor het over hebben. Geld had hij gegeven. Huizen had hij laten bouwen. Studies gefinancierd. En nooit was het genoeg. En als er geen nieuwe eisen kwamen dan werd hij wel belazerd door zijn eigen bloed.
Facebook ontplofte. Een deel gaf hem gelijk, vooral ook omdat hij aan het eind van zijn ontboezeming duidelijk aangaf dat het niet om hemzelf of zijn centen ging. Dit is een kwestie ‘…die als les kan dienen voor andere Afrikaanse families.’
Herkenbaar, vonden er een aantal. Want de verhalen zijn legio van mensen die het wat beter krijgen dan de rest van hun bloedverwanten en vervolgens horendol worden van de commando’s om geld te overhandigen. Het kan zelfs zo uit de hand lopen dat de overvraagden overgaan tot radicale maatregelen. In het niets oplossen is er zo één. Niemand iets vertellen en van de ene op de andere dag heel ergens anders wonen, misschien zelfs in een ander land. ‘Minstens de helft van de migranten die proberen weg te komen,’ maakte een collega ooit een wrange opmerking, ‘zijn op de vlucht voor hun eigen familie…’ Er zijn zelfs gevallen bekend van mensen die hun eigen overlijdensadvertentie in de krant lieten plaatsen om vervolgens ergens anders in alle rust te kunnen gaan leven. Het is het soort scenario’s waar soaps op drijven – en die zijn hier mateloos populair.
Als je het vervelend vindt dat je zuster je dertig keer per dag opbelt dan mag je dat gerust telefoonterreur noemen, bloed of geen bloed
Anderen waren het absoluut niet met de voetballer eens. ‘Hij liegt’, kon je in de reacties lezen. Of: ‘Hij overdrijft’ en ‘Hij is ondankbaar voor wat zijn familie voor hem gedaan heeft.’ Maar vooral – en daar is het taboe: hoe haalt ie het in zijn hoofd om de vuile familiewas buiten te hangen. Dat! Doe! Je! Niet!
Met dat laatste argument heeft Adebayor (en met hem een groeiend aantal vooral jonge Afrikanen) weinig op. Als je het vervelend vindt dat je zuster je dertig keer per dag opbelt – gevalletje uit mijn directe omgeving – dan mag je dat gerust telefoonterreur noemen, bloed of geen bloed. Als je ontgoocheld raakt door die eindeloze waslijst van eisen, zoals Adebayorzijn eigen broers, zussen, neven en vooral de Matriarch van zijn familie verwijt, dan mag gezegd worden. Misschien moet het zelfs. Op het gevaar af daar een Doos Van Pandora mee te openen.
Want vergis je niet: dit was een statement en een bijdrage van jewelste, die hem niet in de koude kleren is gaan zitten. Zal het wat uitmaken? Laten we het zo samenvatten: dat vangnet en dat warme bad zullen er altijd zijn. Maar misschien worden na dit soort discussies de banden wat minder knellend.
