Make truck-art, not war

Phool Patti mag dan als beweging nog maar een jaar of tien bestaan, in het subcontinent heeft truck-art een rijke historie. Nog voordat de islamitische republiek zich ruim zeventig jaar geleden afscheidde van het Britse koloniale bestuur, zag je op de wegen in Brits-Indië al deze feestelijk versierde vrachtwagens. De chauffeurs bedachten de beschilderingen tijdens hun lange reizen om de tijd te doden, soms waren ze maanden van huis. Ze zaten geregeld te wachten voordat ze konden laden of lossen. Als afleiding tuigden ze hun voertuigen op. “We konden wel wat vrolijkheid gebruiken, ver weg van vrouw en kinderen”, vertelt Haider Ali (37). Hij behoort tot de derde generatie van truck-artartiesten in Pakistan. “Ik was zes jaar oud toen ik mijn eerste vrachtwagen beschilderde”, vertelt hij trots. Zijn vader bracht hem de kneepjes van het vak bij.

Ali Salman Anchan vertelde hen dat iedereen gelijk is en zijn boodschap had effect: door het stoffige binnen- land van de provincie Sindh rijden inmiddels vracht- wagens met een beschildering van een vrouw. Eronder staat geschreven dat ze evenveel rechten heeft als een man. “We strijden voor verandering. We doen dat met vrolijke afbeeldingen en romantische teksten”, legt Ali Salman Anchan later uit. In het oerconservatieve patriarchaat Pakistan, waar de verschillen tussen arm en rijk alleen maar toenemen, kan slechts 52 procent met moeite lezen en schrijven. Het land kent de hoogste schooluitval ter wereld. Truck-artartiesten hebben ook hier aandacht voor: ze beschilderen hun vrachtwagens met kinderportretten. In het Urdu staat erbij geschreven dat zij op school horen te zitten.

De truck-artartiesten nemen het ook op voor transseksuelen die volgens de Pakistaanse cultuur en het islamitische geloof zondaars zijn. Ze worden gediscrimineerd, niemand geeft ze een baan. Doorgaans verdienen ze de kost als bedelaar en sekswerker. Nadat er wederom een transvrouw was vermoord, schilderde Haider Ali, in samenwerking met de belangenorganisatie voor transseksuelen en studenten van een kunstacademie, een cartoon op een muur in de stad. Daarop stonden drie transgenders die een vak uitoefenen. ‘Talent doet ertoe, niet je geslacht’, stond eronder geschreven.

De aanhangers van truck-art zijn inmiddels ook buiten Pakistan te vinden. In het buitenland werkt Phool Patti aan een positiever beeld van Pakistan. “We zijn vredesdiplomaten”, vertelt vrachtwagenkunstenaar Haider Ali. Hij heeft zijn visitekaartje al overal ter wereld achtergelaten. Zo versierde hij het Canadese parlement, resten van de Berlijnse Muur en rijden er truck-art-trams, -bussen en -auto’s in Londen, Parijs en Los Angeles. Tijdens zijn laatste tour maakte hij truck-art-schilderijen voor een vredesexpositie in Duitsland. Op een schilderij klemt een huilende moeder haar kinderen stevig tegen zich aan. De kleuren zijn sober en ingetogen. Het werk beeldt de Afghaanse oorlog uit. In Europa dringt de impact daarvan volgens Haider Ali nauwelijks door.