Achtergrond

Kolonialisme 2.0

Dit artikel krijg je cadeau van OneWorld. Word abonnee

Nog steeds haalt Europa grondstoffen uit andere landen en huren Westerse bedrijven elders goedkope arbeidskrachten in. Maar wat zien die landen daarvoor terug aan belastinggeld? Guiseppe van der Helm van VBDO vraagt bedrijven zelf waarom zij hun verantwoordelijkheid ontlopen.

De Vereniging van Beleggers voor Duurzame Ontwikkeling (VBDO) gaat de komende weken tijdens zo’n tachtig aandeelhoudersvergaderingen vragen stellen over de belastingen die internationale bedrijven betalen. Directeur Giuseppe van der Helm: “We gaan bedrijven gewoon aanspreken op wat ze doen. Dat het legaal is om belastingen te ontduiken via belastingparadijzen zoals de Bahama’s en Nederland, wil nog niet zeggen dat bedrijven daarvan ook gebruik moeten maken.”

Belastingontwijking
De Tweede Kamer heeft op 9 april een motie van GroenLinks aangenomen: vóór juni 2013 moet de regering een plan van aanpak presenteren over het tegengaan van belastingontwijking door multinationals. Van der Helm, sinds april ook voorzitter van Tax Justice Nederland (een coalitie van acht maatschappelijke organisaties) vindt een wet niet altijd de beste manier om belastingontwijking tegen te gaan.
“Een nationale wet helpt maar ten dele, direct vragen stellen werkt soms beter. Die aanpak hanteert de VBDO al jaren, en nu gaan we hen dus ook bevragen over hun belastingroutes. Ook al hebben we maar drie aandelen van een bedrijf, we worden doorgaans zeer serieus genomen. Reputatie is erg belangrijk voor veel bedrijven. Geen bedrijf riskeert graag dat het publiek in opstand komt, zoals tegen Starbucks die haar filialen torenhoge royalties liet afdragen aan bedrijven die gevestigd waren in belastingparadijzen.” Engelse belastingbetalers kwamen daar eind vorig jaar tegen in opstand en organiseerden blokkades voor het hoofdkantoor. “Door belastingontwijking van grote internationale bedrijven neemt de belastingdruk op burgers en het midden- en kleinbedrijf toe. Mensen pikken dat niet meer.”

Rol van bedrijven
Van der Helm miste in het debat over Nederland als belastingparadijs de rol van bedrijven zèlf. “Als je in een woonwijk 50 kilometer per uur mag rijden, wil dat niet zeggen dat je dat ook moet doen. Hetzelfde geldt voor belastingontwijking – het hoeft niet. Bedrijven moeten gewoon belasting betalen over de grondstoffen die ze elders delven of de (goedkope) arbeid die ze er laten verrichten, dan kunnen regeringen zorgen voor scholing, gezondheidszorg en infrastructuur. Daar hebben bedrijven ook belang bij.”

Leegroven
Sommige belastingvrijstellingen zijn aanvankelijk bedoeld om te voorkomen dat internationale bedrijven in meer landen belasting moeten betalen. “Maar door economisch groei vindt 60 procent van de internationale handel inmiddels plaats binnen multinationals. Regeringen en ngo’s hebben heel weinig zicht op die geldstromen.” Het is zelfs maar de vraag of belastingparadijzen zoals Nederland zoveel verdienen op het doorsluizen van geld.
Van der Helm: “Producten leggen een heel andere route af dan hun facturen, waardoor het land van herkomst er 0,0 procent winst op maakt. Dat is geen fair play. In de koloniale tijd roofden Europeanen grondstoffen uit arme landen. Daar tegenover stond dat ze in zekere mate voor het land zorgden. Dat roven duurt nog steeds voort, maar de rovers zorgen nergens meer voor. Onze huidige economie is kolonialisme 2.0.”

De VBDO brengt deze zomer een boekje uit over verantwoord belastingbeleid.
 

Ik wil dat OneWorld blijft bestaan

AbonneerDoneer

Lees je bewust met OneWorld en draag bij aan een rechtvaardige wereld.

Dat kan al vanaf 6 euro per maand

Ontvang onze beste verhalen in je mailbox

Volg ons