Achtergrond

Hoe zet je die ‘witte bril’ af?

De zaal in Pakhuis de Zwijger zit propvol met voornamelijk jonge witte vrouwen. Ze zagen de documentaire ‘Wit is ook een kleur’ en bleven zitten met de vraag: wat kan ik doen? Vrijdagavond gingen ze in gesprek met onder meer documentairemaker Sunny Bergman en activist Jerry Afriyie. De avond ‘Wit is aan zet’ is de volgende stap om racisme de deur te wijzen.
Dit artikel krijg je cadeau van OneWorld. Word abonnee
In december deed de documentaire van Sunny Bergman een heleboel stof opwaaien in de media. Ze stelt daarin dat witte mensen onbewust racistisch zijn, omdat zij ervan uit gaan dat de privileges die zij hebben automatisch voor anderen gelden.

De documentaire maakte witte mensen boos, maar ook nieuwsgierig naar hoe om te gaan met de ongelijkheid. Bergman ontving zoveel mailtjes over dat laatste, dat ze besloot een informatiesessie te organiseren.

Geen koning zonder onderdanen

De avond begint algemeen, daarna kan iedereen één deelsessie kiezen: opvoeding, onderwijs, werk en dagelijkse omgang. Tijdens deze sessies worden ervaringen gedeeld en tips gegeven door de sprekers en het publiek.

Theatermaker Elvin Rigters en cultureel antropoloog Sinan Çankaya (gepromoveerd op etnisch profileren bij de politie) leiden de deelsessie dagelijkse omgang, die gaat over hoe je kunt omgaan met racisme in het dagelijks leven. Want hoe bestrijd je racisme? En waarom zouden witte mensen zich daarvoor moeten inzetten?

Beide sprekers beginnen met de stelling dat racisme óók een wit probleem is. ‘Witte én zwarte mensen hebben een gedeeld verleden in de slavernij en beiden partijen hebben daarom nu verantwoordelijkheid.’ Rigters ligt dit toe met een theateranekdote: “Op het podium kun je geen koning spelen zonder onderdanen. Je hebt ze nodig om er een te zijn.”

https://twitter.com/Charlotte_030/status/835252767023300608?ref_src=twsrc%5Etfw%7Ctwcamp%5Etweetembed%7Ctwterm%5E835252767023300608&ref_url=http%3A%2F%2Fwww-oud.oneworld.nl%2Fhoe-zet-je-die-witte-bril-af

Microrevoluties vs. microagressie

Om iets aan racisme te doen moet je volgens Çankaya op individueel niveau beginnen. “Het begint met microrevoluties tegen een microagressie.” Stel je bent bij een werkevaluatie en het n-woord valt. Wat moet je dan doen? Zwijgen is geen optie, reageert Rigters. “Het meeste zinloze geweld uit zich als anderen niets terug doen. Agressors blijven doorgaan en op een gegeven moment wordt een grens overschreden.”

Een goede manier om wel te reageren is een microrevolutie, stelt Çankaya. Een microrevolutie doet beroep op een individu. Zij moeten de dader-slachtoffer rol omdraaien. Uiteindelijk komt het erop neer dat je je boodschap onverstoord moet blijven herhalen. “Probeer de bal terug te kaatsen als mensen lachen om een racistische grap. Probeer een spiegel voor de houden door te vragen waarom het eigenlijk zo grappig is.” Uiteindelijk zal het een verschil maken in het denken van anderen en kunnen instituten en samenlevingen veranderen. “Voor een microrevolutie is moed nodig en dat is niet gemakkelijk. Je moet er een prijs voor betalen, want tegen anderen ingaan, creëert ongemak.”

https://twitter.com/LukasTeijema/status/835241294368813057?ref_src=twsrc%5Etfw%7Ctwcamp%5Etweetembed%7Ctwterm%5E835241294368813057&ref_url=http%3A%2F%2Fwww-oud.oneworld.nl%2Fhoe-zet-je-die-witte-bril-af

Paternalisme afschaffen

Maar hoe zie je als wit persoon racisme van anderen als je zelf die witte bril op hebt? Het antwoord op die vraag laat lang op zich wachten. Pas aan het eind van de sessie begint Çankaya erover. “Racisme gaat om machtsverhoudingen die een ongelijke uitwerking hebben,” stelt hij. “Daarom moet je soms een stapje terugdoen. Je moet niet denken dat jij als wit persoon het probleem wel even kunt oplossen. Dan stel je je superieur op tegenover anderen en bereik je precies wat je niet wilt.” Paternalisme moet volgens hem net als racisme verdwijnen. En dat kan alleen als je gesprekken op gelijk niveau voert en eens echt naar elkaar luistert.

Kom uit je bubbel, maar hoe?

Maar wat als je, net als ik, ziet en erkent dat racisme een gezamenlijk probleem is. Met wie moet je dat gesprek dan voeren als je in een witte bubbel leeft? Als iedereen in je vriendenkring, op je werk of opleiding wit is? Daar wordt geen antwoord op gegeven en het legt precies de vinger op de zere plek. Racisme is niet zomaar op te lossen en niet alle oplossingen zijn bij iedereen gewenst. Het is een gevoelig onderwerp, waarover de meningen verschillen.

Dat laatste blijkt wel uit reacties van lezers op artikelen die hierover gaan. Racisme is een onderwerp dat zowel woede als onbegrip bij mensen naar boven roept. Çankaya schrijft er voor De Correspondent regelmatig over en ondervindt hoe moeilijk het is om dit onderwerp aan te snijden. “Ik heb boze stukken geschreven, gematigde en genuanceerde. Het maakt niet uit, je krijgt altijd boze reacties.”

Dat er op deze manier over wordt gepraat, geeft aan dat het onderwerp steeds beter bespreekbaar wordt. Deze avond draagt, net als de documentaire, een steentje bij, maar blijkbaar zijn we er nog niet helemaal achter wat de oplossing precies is. Of misschien zijn we er toch nog niet helemaal klaar voor?

Ik wil dat OneWorld blijft bestaan

AbonneerDoneer

Verder lezen?

Rechtvaardige journalistiek verdient een rechtvaardige prijs.
Maak jij OneWorld mogelijk?

Word abonnee

  • Digitaal + magazine  —   8,00 / maand
  • Alleen digitaal  —   6,00 / maand
Heb je een waardebon? Klik hier om je code in te vullen

Factuurgegevens

Je bestelling

Product
Aantal
Totaal
Subtotaal in winkelwagen  0,00
Besteltotaal  0,00
  •  0,00 iDit is het bedrag dat automatisch van je rekening wordt afgeschreven.

Lees je bewust met OneWorld en draag bij aan een rechtvaardige wereld.

Dat kan al vanaf 6 euro per maand

Ontvang onze beste verhalen in je mailbox

Volg ons