Achtergrond

Het prijskaartje van biokatoen

Dit artikel krijg je cadeau van OneWorld. Word abonnee

Kuyichi, Imps & Elfs, Jackpot. Het zijn enkele duurzame kledingmerken die collecties laten produceren door de katoenboeren van Chetna Organic en de textielfabriek Rajlakshmi. Ook  Zwitserse modemerk Manor, het Japanse Felissimo en het Amerikaanse Prana verkopen duurzame kledingstukken van deze twee Indiase ondernemers.

Arun Ambatipudi

Arun Ambatipudi

Saai en vaalwit
“Chetna Organic begon in 2004 met 234 boeren. Toen werd biokatoen net wat populairder”, vertelt Arun Ambatipudi, directeur van de Indiase coöperatie waarbij inmiddels 40.000 boeren zijn aangesloten. “Ik kies voor biokatoen vanuit mijn passie en overtuiging dat het milieu kwetsbaar is, dat de natuurlijke bronnen eindig zijn, en dat de aarde beschermd moet worden. En dat ethische productie uiteindelijk een happy product creëert.”
“Onze eerste klanten waren ngo’s als Greenpeace, Oxfam en Amnesty International, die hun campagnecollecties lieten maken”, zegt Rajat Jaipuria, directeur van de Rajlakshmi-textielfabriek in de Zuid-Indiase stad Kolkota. Zijn fabriek, waar 1500 mensen in dienst zijn, werkt structureel samen met de katoenproducenten van Chetna Organic. Ambatipudi en Jaipuria signaleren een toenemende interesse voor hun eerlijke producten. “Eerst werkten we vooral voor kleine, gespecialiseerde labels. En voor leveranciers van bedrijfskleding, zoals het Nederlandse Fair & Co. De laatste vijf à zes jaar kloppen steeds meer mainstreammerken bij ons aan. Er is een toenemend besef dat er móóie duurzame producten gemaakt kunnen worden. Biokatoen had het imago saai en vaalwit te zijn. Maar nieuwe technologie maakt het mogelijk om allerlei prints, kleuren en stiksels te gebruiken – eigenlijk alles wat ook kan bij conventionele katoen.”

Betere omstandigheden in IndiaChetna Organic heeft als missie om duurzame landbouw te stimuleren en de leefomstandigheden van boeren te verbeteren. De coöperatie zorgt bijvoorbeeld voor trainingen aan boeren over verduurzaming van hun teelt, en voor ondersteuning aan gezinnen, zodat kinderarbeid wordt tegengegaan en de positie van vrouwen verbetert. Een deel van de producten van Chetna Organic heeft de keurmerken van Fairtrade en Global Organic Textile Standard.
Textielfabriek Rajlakshmi is een belangrijke afnemer van de biokatoen van Chetna Organic. De werknemers bij Rajlakshmi kunnen via een vakbond onderhandelen over hun salaris en andere arbeidsvoorwaarden. De boeren van Chetna Organic hebben een aandeel in het textielbedrijf – en daarmee een stem in het bedrijfsbeleid.

Marketingtool
Chetna Organic doet meer dan katoen telen, benadrukt Ambatipudi. “Onze samenwerking met Solidaridad helpt de kleine boeren in contact te komen met afnemers van katoen én om levensomstandigheden te verbeteren. De programma’s die de coöperatie van Chetna uitvoert, zorgen er bijvoorbeeld voor dat de boeren naast katoen ook voedsel verbouwen.” Bij fairtrade katoen betalen afnemers een premie die de producenten kunnen besteden aan doorontwikkeling van hun gemeenschap en onderneming. Ook de modemerken worden hier beter van, zegt de directeur van Chetna Organic. “Inkopers komen bij ons kijken wat er gebeurt met de premie die ze hebben betaald. En gebruiken de berichten daarover als marketingtool: om consumenten te laten zien hoe hun handel katoenboeren helpt.”

Rajat Jaipuria

1500 gezinnen
Het mag allemaal rooskleurig klinken, de Indiase ondernemers hebben de nodige uitdagingen te overwinnen. Hoe modieus duurzame kleding tegenwoordig ook is, de klanten staan nog niet in de rij bij leveranciers van biokatoen en 'eerlijke' broeken en jurken. “Als fabriek hebben we een consistente vraag naar producten nodig. We hebben nu eenmaal dagelijks 1500 gezinnen te voeden. De orders van een paar kleine merken zijn daarvoor niet voldoende. Alleen grote merken kunnen zorgen voor de constante stroom van orders,” vertelt Jaipuria. En de grote winkelketens en kledinggiganten laten het nog grotendeels afweten, zo leert de ervaring. “Grote bedrijven zijn terughoudend met het inkopen van biologische, fairtrade katoen. Want als ze twee of drie speciale lijnen van topkwaliteit biokatoen in de winkel aanbieden, vragen consumenten wat er mis is met het reguliere assortiment.”

Grote ketens als H&M en C&A proberen biokatoen in te kopen voor dezelfde marktprijs als conventionele katoen

Speciaal zaad
Volgens Chetna Organic staat ook de prijs van biologische katoen een doorbraak naar de mainstream markt in de weg. Ambatipudi: “Grote ketens als H&M en C&A proberen biokatoen in te kopen voor dezelfde marktprijs als conventionele katoen. Maar aan biokatoen hangt nu eenmaal een prijskaartje: de teelt brengt extra kosten mee.” De speciale zaden voor biologische teelt zijn schaars en – dus – kostbaar, legt Ambatipudi uit. “Het meeste katoenzaad in India is genetisch gemodificeerd (GM), en vervuilt het aanbod van GM-vrije zaden.
Chetna is daarom een project begonnen om eigen zadenproductie mogelijk te maken. Zodat de boeren kunnen beschikken over voldoende, kwalitatief volwaardig en niet-vervuilde zaden. De Europese wetgeving wordt trouwens steeds strenger als het gaat om de invoer van genetisch gemodificeerde producten. Maar GM-testing kost ons ook weer geld.” Een ander financieel probleem zijn de betalingen aan katoentelers. Voor de kleine boerenbedrijven, die vaak een stuk grond verbouwen ter grootte van een voetbalveld, is het belangrijk dat ze tijdens of direct na de oogst uitbetaald worden. Maar de afnemers hanteren hun eigen betalingstermijnen.

Sidam Bheem Bai, biologische katoenboerin, Parda Village (India)

Sidam Bheem Bai (links) in Parda Village (India). Sinds tien jaar als biologische katoenboerin aangesloten bij Chetna Organic en tegenwoordig lid van het management van de Chetna Organic-coöperatie.

Foto: Solidaridad

Naaischool
Goede voorbeelden zijn er ook. Een aantal Europese en Amerikaanse kledingmerken investeert in sociale projecten die ten goede komen aan katoenboeren. Het Deense modelabel Jackpot doneerde tussen 2008 en 2013 aan programma’s van Chetna Organic. Het geld maakte onder meer een ruimte voor opslag en een naaischool mogelijk.

Groeiende vraagDe wereldwijde vraag naar eerlijke katoen groeit, volgens Solidaridad. De verwachting is dat het aandeel duurzame katoen in 2020 tot 30 procent is gestegen. Dat wil zeggen dat minimaal 30 procent van de katoen voldoet dan aan een milieustandaard als de Global Organic Textile Standard of het Better Cotton Initiative. Op dit moment is dit zo’n 5 procent.

Bovendien communiceren de kleine en middelgrote merken die collecties laten maken bij Rajlakshmi nadrukkelijk over de duurzaamheid van ‘hun’ producent. Het Nederlandse denimlabel Kuyichi maakte recent bekend de hele leverantieketen transparant te maken; op de website kunnen consumenten precies zien waar de materialen voor de jeans vandaan komen en waar de items worden gemaakt. Onder het motto ‘Let’s be true’ stellen de makers van de collecties zich in videoportretten aan consumenten voor. Zulke initiatieven kunnen leiden tot een groeiende vraag naar eerlijke kleding bij Europese bedrijven en tot grotere bekendheid van de Rajlakshmi-fabriek, denkt Jaipuria. “Kuyichi is doing a great job!

Dé Eerlijke Sweater in 15 stappenSolidaridad lanceerde in januari deze sweater in een oplage van 1500 stuks als bewijs voor de kledingindustrie en de consument dat het heel goed mogelijk is om betaalbare, mooie én duurzame kleding te maken en te kopen. De stof voor de truien is van katoenproducent Chetna Organic, ze zijn gemaakt door textielfabriek Rajlakshmi. Voor deze trui volgde Solidaridad vijftien stappen from field to fashion, van het telen van katoen tot het verven, weven, snijden en naaien van kleding. Alle onderdelen van deze productie zijn gecontroleerd op gezonde, veilige en fatsoenlijke arbeidsomstandigheden.

 

Ik wil dat OneWorld blijft bestaan

AbonneerDoneer

Lees je bewust met OneWorld en draag bij aan een rechtvaardige wereld.

Dat kan al vanaf 6 euro per maand

Ontvang onze beste verhalen in je mailbox

Volg ons