Tegen de achtergrond van het Nederlandse voorzitterschap van de raad van de EU, is Reinier Vriend voor OneWorld.nl op zoek naar de Europese waarden van alledag. In de serie #ThisIsMyEurope spreekt hij Europeanen van allerlei pluimage om te ontdekken wat Europa voor ons betekent. Deze week spreekt hij de Zweeds-Kroatische Stephanie in haar geboortestad Dubrovnik.
“Europa is de coolste bubbel ter wereld. Een kleine, gesloten plek waar niemand enig idee heeft wat er verder in de wereld gebeurt. We leven onze fatsoenlijke, veilige levens. 't Is echt een culturele bubbel.”
Kritisch
Stephanie Milina (32) werkt als trainee voor een filmproductiebedrijf. We spreken elkaar in een sjiek café in het oude centrum van Dubrovnik. Stephanie scheldt op de prijs van de koffie en steekt meteen van wal over hoe erg de stad waar ze is opgegroeid is veranderd. “Ik ben drie jaar geleden teruggekomen na tien jaar in het buitenland. Misschien ben ik er kritischer van geworden dan goed voor me is.” Ze lacht. “In de afgelopen twintig jaar is het centrum van Dubrovnik veranderd in een spookstad. Buitenlandse investeerders zijn appartementen gaan kopen en die staan het grootste deel van het jaar leeg. Het permanente inwonersaantal is van duizenden gezakt naar vijfhonderd.”
Het probleem is dat de toersime-inkomsten het publiek niet ten goede komen. “Elk jaar hebben we tegen het eind van juli al per vliegtuig een miljoen bezoekers gehad. Tel daar bussen en de mega cruiseschepen bij op. Stel je voor hoeveel geld er wordt verdiend met entreegelden voor de stadsmuren, de toerismebelasting enzovoorts. Als bewoners zouden we er meer baat bij moeten hebben. Nu ervaren we alleen het nadeel van steeds hogere prijzen. Dubrovnik is de duurste stad van Kroatië, maar de kwaliteit van diensten en de keuze aan producten is ondermaats.”
Dat is het fascinerende van Europa, dit samenraapsel van landen die zo verschillend en niet te verbinden zijn
Stephanie ziet geen protest. “In Kroatië hebben we geen cultuur van oppositie. Mensen geloven er niet meer in. Het gaat namelijk vooral om informatie. Hoe kun je iets vragen als je er niks over weet? Regels en wetten veranderen, maar niemand communiceert erover. Dat zou je op school moeten leren. Ook tijdens de verkiezingen, men stemt nauwelijks. Men gelooft niet dat wat ze kiezen ook wordt uitgevoerd. We geloven alleen in corruptie.”
Stephanies moeder is Zweeds, haar vader Kroatisch. Ze heeft veel tijd in Zweden doorgebracht. Hoe verhouden beide landen zich tot elkaar? “Op geen enkele manier. Er is niets dat ze bindt. Dat is het fascinerende van Europa, dit samenraapsel van landen die zo verschillend en niet te verbinden zijn.”
De Europese Unie
Toetreding tot de EU heeft de situatie in Kroatië veranderd. “Het wordt een beetje beter. Maar het is niet zo dat er iemand bij je aanbelt om je over je rechten te informeren. Je kunt een directe verandering zien in steun voor infrastructuur, zoals wegen en zonnepanelen, maar de bereikbaarheid van publieke informatie hinkt erachteraan.”
De toekomst van de EU? Ik denk dat het in zal storten
Stephanie ziet in de EU ook een verbindende kracht. “Kroatië en de rest van de wereld zien er binnenkort uit als Zweden, want we hebben hier nu ook IKEA en H&M.” Ze lacht. “Europa: het de Republiek van Democratisch Design.” Dit alles contrasteert met Turkije, waar Stephanie 3,5 jaar woonde en werkte. “Alle Europese landen willen modern zijn, en jagen blind dat ideaal achterna. Terwijl we dat doen, danken we ons verleden af. Europeanen spelen geen traditionele instrumenten meer, houden niet van de folktradities en waarderen vakmanschap niet meer. Kijk naar deze stad: in Dubrovnik hebben we maar één schoenmaker. Een oude, chagerijnige man die je wegstuurt omdat je schoenen niet meer te redden zijn.”
Weet je hoeveel er asiel hebben aangevraagd? Vijf!
De toekomst van de EU? “Ik denk dat het in zal storten. Kijk naar de druk op Griekenland om eruit te stappen, Engeland. En dan wat er in Oekraïne gebeurt, de spanningen die met de vluchtelingen samengaan. Vorig jaar zijn er bijna een miljoen vluchtelingen door Kroatië gereisd. Weet je hoeveel er asiel hebben aangevraagd? Vijf! Het probleem is dat iedereen naar Duitsland wil. Niet alleen vluchtelingen uit het Midden-Oosten. Alle Spanjaarden, Italianen en Kroaten willen ook naar Duitsland. Als de Duitsers iets zouden outsourcen naar Kroatië zouden er meer mensen hier willen blijven. Misschien dat de EU dit soort integratie mogelijk zal maken, maar dat moeten we nog maar zien. Op dit moment acht ik een rooskleurige toekomst voor de EU hoogst onwaarschijnlijk.”
