"In Santa Rita wonen 97 families. We hebben hier een waterbron, maar die is eigenlijk maar geschikt voor 10 families", schetst Cecilia Lemus het probleem. "We hebben dus een groot gebrek aan water."
Santa Rita is een van de grootste dorpen in het departement Chalatenango, in het noorden van El Salvador. De bewoners van dit heuvelachtige gebied leven vooral van de rijst- en veeteelt.
 Klimaatspecial Aan de vooravond van de internationale klimaattop in Kopenhagen brengt OneWorld wekelijks verhalen over de gevolgen van klimaatverandering voor arme landen. Vandaag deel 4. Lees ook: 3 Zanddammen helpen vrouwen in droog Ethiopië |
Extreme regenval
Net als andere plaatsen in het grensgebied van El Salvador en Honduras kampt Santa Rita met een veranderend klimaat. Orkanen, langdurige droogtes of juist extreme regenval zorgen voor veel problemen. Ook mensen hebben de nodige schade aangericht, door bomen te kappen en rivieren te vervuilen met pesticiden. Vooral de armste bewoners die van kleinschalige landbouw leven zijn de dupe van de veranderde omstandigheden.
Javier Romero uit Cementera in Honduras kan daarover meepraten. "Vroeger regende het tien dagen lang, rustig maar gestaag. Nu is de regenval zo heftig dat modderstromen en aardverschuivingen ons leefgebied verwoesten," vertelt hij terwijl hij de plek aanwijst waar ooit zijn huis stond. "Daar leefde ik samen met mijn gezin. Ik hield er mijn kippen en verbouwde maïs, bonen en andere groente. Totdat een zware modderstroom alles verwoestte. Nu leven we noodgedwongen ergens anders."
Eigen verantwoordelijkheid
Het filmen van de problemen in hun omgeving is onderdeel van het Community Managed Disaster Risk Reduction (CMDRR) programma in Midden-Amerika dat wordt uitgevoerd door ASPRODE, met steun van Cordaid.
 |
| Foto: Cordaid |
"Doel van dit programma is mensen weerbaar te maken", vertelt Rusty Binas, die wereldwijd trainingen in CMDRR verzorgt. "Dat gaat in stappen. Eerst inventariseren de bewoners alle problemen die zij hebben. Vervolgens worden de meest urgente problemen benoemd en aangepakt. Het belangrijkste van deze aanpak is dat de gemeenschap zelf aan de slag gaat en zich voorbereid op wat kan komen, zodat bijvoorbeeld aanhoudende regen niet uitdraait op een ramp."
De verantwoordelijkheid ligt bij de gemeenschap, beaamt Jorge Pineda uit Santa Rita. "We weten nu dat er een moment kan komen dat geen enkele organisatie ons kan helpen. Dus moeten we zelf voorbereid zijn."
Pakkend beeld
De videocamera is een hulpmiddel bij dit proces. Het vergroot het bewustzijn en de betrokkenheid van de dorpelingen. Na een korte training filmen de dorpelingen hun omgeving en elkaar. "Dat is het beste van deze methode. Door te filmen kan ik anderen duidelijk maken wat er hier gebeurt," zegt María Marguerita Miranda uit San José Quelacasque in Honduras. Een pakkend beeld zegt immers vaak meer dan 1000 woorden. Ook geeft het zelf in kaart brengen van de problemen en de mogelijke oplossingen meer zelfvertrouwen. Dorpsbewoners leren dat ze zelf veranderingen in gang kunnen zetten, al dan niet met steun van de (plaatselijke) overheid. David Lemus uit Santa Rita: "Als we de video laten zien aan de lokale autoriteiten, leggen ze hopelijk een nieuwe waterinstallatie aan." Zover is het in Santa Rita nog niet, maar de eerste stappen zijn gezet.
Soms zijn lokale autoriteiten echter niet zo gecharmeerd van het filminitiatief. Zo werd een camera in een ander dorp in El Salvador vernield op last van de corrupte burgemeester. Hij had de enige waterleiding van het dorp laten omleggen naar een naburig dorp en daar flink wat geld voor opgestreken.
 |
| Foto: Cordaid |
De inwoners van zijn dorp waren daarover zo boos dat ze alles op video vastlegden. Toen hun spullen kapot werden gemaakt, begonnen ze gewoon van voren af aan met een nieuwe videocamera.
Toekomstdroom
Vooralsnog wordt de camera alleen ingezet bij het CMDRR-proces in Midden-Amerikaanse landen als El Salvador en Honduras, maar misschien krijgt het maken van videofilmpjes navolging in andere landen. "Onlangs was er in Malawi een bijeenkomst van organisaties uit tien landen die met het CMDRR programma werken", zegt trainer Binas, "en iedereen was erg enthousiast over dit idee. Als de kosten het toelaten, kunnen dorpsbewoners in Afrika en Azië straks ook met de videocamera op pad."
En behalve nuttig, is het zelf filmen ook nog eens heel leuk. Vooral jongeren vinden het stoer om met een camera rond te lopen. "Ik voelde me net een echte cameraman’, glundert Alcides Landaverde uit Santa Rita. "En dat voelde zo goed dat ik nu weet wat ik later worden wil: cameraman."
