Achtergrond

De staatlozen liggen Koeweit zwaar op de maag

Dit artikel krijg je cadeau van OneWorld. Word abonnee

Jihadi John – de man die namens IS hoofden van gijzelaars afhakt – is volgens de media van oorsprong een Koeweiti. Dat klopt niet helemaal. Jihadi John is geen Koeweiti, maar een bidoen, een staatloze, die tot zijn zesde in Koeweit woonde. En staatlozen, dat zijn in de ogen van 99,99 procent van de Koeweiti’s de ergste immigranten van allemaal.

“Het zijn stuk voor stuk profiteurs uit Saudi-Arabië, Syrië en Irak, die hun paspoort hebben verbrand om van de rijkdommen van Koeweit te profiteren”, lepelde een studente laatst routineus op tijdens een presentatie over mensenrechten. Waarvan ze vond dat de bidoens die maar mondjesmaat mochten hebben.

De bidoens (bidoen betekent ‘zonder’ in het Arabisch) zijn met zeker 100.000 en liggen de Koeweiti’s zwaar op de maag. Ze hebben er zelfs een speciaal ministerie voor opgericht: Central Committee for Resolving Illegal Residents. Maar zijn het wel immigranten? Ja, zeggen veel Koeweiti’s, en ook nog eens zeer ongewenste immigranten. Nee, zeggen de bidoens zelf, we wonen hier al generaties lang en vergaten ons destijds – toen Koeweit zelfstandig werd – te registreren.

‘Jihadi John is in Engeland geradicaliseerd, niét in Koeweit’

‘Het zijn stiekem Saudi’s’
“Laatst hebben ze van zesduizend ontdekt dat het Saudi’s zijn”, zegt de studente, om haar betoog kracht bij te zetten. Ik vraag hoe ze dat dan ontdekt hebben, zonder papieren. Dat weet ze ook niet, maar het is wel zo. Ik vraag aan de klas wie voorstander is van massale naturalisatie van de bidoens. Niemand.

Ik kijk stiekem naar Eman, een van de andere studenten en bidoen. Ook zij steekt haar hand niet op. Uit angst of omdat ze haar medebidoens de Koeweiti nationaliteit misgunt? Ik vraag het haar na afloop op de gang. ‘Ik heb een hekel aan de meeste bidoens, het zijn stiekem allemaal Saudi’s.” Zelf is ze bidoen omdat haar vader dat is. Haar moeder is wel Koeweiti, maar dat telt niet voor de wet.

En Jihadi John? Daarvan denkt Eman ook dat het eigenlijk een Saudi is. Het is de activistenleiders van de bidoens een doorn in het oog; zij zien liever dat de rijen gesloten blijven en dat alle bidoens als zielige achtergestelde stakkers gepresenteerd kunnen worden. Liefst ook als redelijke mensen die elke vorm van geweld schuwen, en helemaal niks ophebben met extremistisch soen- of sji’isme.

Geweldige werknemer
Dat wordt wat lastig met voorbeelden als Jihadi John; enger heb je ze bijna niet. Of dat iets met zijn bidoenschap te maken heeft, weet ik niet. Het zal hem in elk geval niet tot een blijer persoon hebben gemaakt. Ik las ergens dat hij in 2010 nog even in Koeweit was, hij had er een tijdelijke baan. Zijn toenmalige baas vond hem een geweldige werknemer; hij kletste en lachte nooit. Verbaast me niks.

De Koeweiti’s vinden nu dat de schuld in Engeland gezocht moet worden, dáár is hij geradicaliseerd, niet hier. Hatsiekidee, is dat probleem ook weer over de schutting gekieperd. Het zou weleens wat kort door de bocht kunnen zijn, want mijn bezoek een paar maanden geleden, aan de bidoengemeenschap in Taima – waar ook de familie van Jihadi John vandaan schijnt te komen – was niet bepaald vrolijk stemmend.

Taima is een sloppenstadje op 30 km van Koeweit-Stad en iedereen is er arm en boos. De mannen met wie ik sprak lieten keer op keer doorschemeren dat als de Koeweitse regering niet snel wat aan hun staatloosheid zou doen, ze niet instonden voor de gevolgen. “Een aantal van ons heeft zich al aangesloten bij IS”, zei er een tegen me. Dat was voordat we wisten wie Jihadi John was.

Indiërs of Bengalen kun je zonder pardon uitzetten, maar met bidoens is dat lastig

Stelletje terroristen
Zie je wel, zullen de Koeweitse autoriteiten zeggen, het zijn een stelletje terroristen. En mijn studenten zullen minder dan ooit bereid zijn de bidoens in hun midden op te nemen. Maar wat te doen met ze? Indiërs of Bengalen die zich niet gedragen, worden zonder pardon op het vliegtuig naar huis gezet, maar met de bidoens is dat lastig.

Daar is wat op gevonden. Het worden de Comoren, eilandjes in de Indische Oceaan. De straatarme eilandengroep geeft de bidoens burgerschap en een paspoort, vermoedelijk in ruil voor een flinke som geld. Of de bidoens ook werkelijk allemaal naar de Comoren moeten verhuizen is nog onduidelijk. Volgens de autoriteiten niet, maar bij wangedrag kunnen ze naar de Comoren worden uitgezet.

Het wachten is nu op de opening van een Comoorse ambassade in Koeweit. Die heeft dan plotseling 100.000 klanten. Ik weet niet wat er allemaal van dit idee terecht gaat komen, ik heb er al een tijdje niks meer over gehoord. Ik ben bang dat Jihadi John de Comoorse oplossing nieuw leven zal inblazen.

Ik wil dat OneWorld blijft bestaan

AbonneerDoneer

Lees je bewust met OneWorld en draag bij aan een rechtvaardige wereld.

Dat kan al vanaf 6 euro per maand

Ontvang onze beste verhalen in je mailbox

Volg ons