Achtergrond

Dé oplossing tegen stroperij

Dit artikel krijg je cadeau van OneWorld. Word abonnee

Gisteren, 1 december, is in Botswana een driedaagse internationale conferentie over ivoor: The African Elephant Summit begonnen. De olifantenstroperij in Afrika is de afgelopen jaren flink toegenomenwaardoor de bosolifantenpopulatie met 62 procent is gedaald. Stropers werken samen in de georganiseerde milieucriminaliteit en laten zich niet afschrikken door een verbod op export op ivoor. Bestaat dè oplossing voor milieu-organisaties?

[[{“fid”:”22638″,”view_mode”:”default”,”type”:”media”,”attributes”:{“height”:3000,”width”:4000,”style”:”width: 200px; height: 150px; float: right;”,”class”:”media-element file-default”}}]]Van ivoor worden verschillende producten gemaakt, zoals beeldjes, biljartballen of toetsen van piano’s. De biljartballen en pianotoetsen zijn tegenwoordig van kunststof, maar de ivoren beeldjes van Boeddha’s blijven populair in Aziatische landen. Hierdoor blijft de vraag naar ivoor bestaan, wat de jacht op olifanten in stand houdt.

Zo doodden Zimbabwaanse stropers begin september 41 olifanten door hun drinkpoelen te vergiftigen. Dit riep op nieuwssites veel reacties op, zoals: ‘Als straf bij de daders hun slurf amputeren?’ en ‘Van mij mag er op stropers gejaagd worden, om hun tanden’. Khamis Kagasheki, de Tanzaniaanse minister voor Natuurlijke Rijkdommen en Toerisme, deed daar nog een schepje bovenop, toen hij hoorde dat stropers ook parkwachters doden. “Executeer de stropers ter plekke”, was zijn reactieVolgens de Tanzaniaanse regering worden er Tanzania elke dag dertig olifanten doodgeschoten. OneWorld vroeg het WNF en Vrienden van de Olifant naar hun oplossing tegen olifantenstroperij.

Weeshuizen
Vrienden van de Olifant zet zich sinds 1995 voor Afrikaanse en Aziatische olifanten. Met Peetouderprojecten in verschillende landen worden verweesde babyolifantjes opgevangen in weeshuizen. Hier krijgen de olifantjes medische verzorging en worden ze met andere olifanten opgeleid om na een paar jaar terug in de natuur te keren. Zo zijn er nu 70 olifanten succesvol in Kenia uitgezet. Daarnaast steunt Vrienden van de Olifant het Afrika Fonds, waarin conflicten tussen olifanten en bijvoorbeeld boeren worden opgelost.
[[{“fid”:”22640″,”view_mode”:”default”,”type”:”media”,”attributes”:{“height”:847,”width”:1181,”style”:”width: 200px; height: 143px;”,”class”:”media-element file-default”}}]]

Een goed idee, stropers executeren?
Christiaan van der Hoeven, wildlife crime deskundige van WNF:
“Dat is natuurlijk niet de oplossing. We kunnen ons de emotie wel voorstellen, maar je moet dit soort geweld niet beantwoorden met geweld, want dan ontstaan er slachtpartijen. De stropers schieten olifanten neer met mitrailleurs, terwijl de parkwachters kleine geweren hebben en vaak in de minderheid zijn. Het is daarom van belang om geen oorlog met hen te beginnen, maar hun een motivatie te geven waardoor ze niet meer willen stropen.”
Rob Faber, voorzitter van Vrienden van de Olifant: “Ik ben geen tegenstander van Kagasheki’s voorstel, maar mensen echt executeren is iets anders. Ik was in Kenia toen er een olifantje vol kogelgaten in ons weeshuis aankwam. Het wilde enkel zijn moeder verdedigen. Op zo’n moment had ik graag een geweer gehad…Op dit moment mogen parkwachters overigens na zonsondergang schieten op vreemden in Keniaanse natuurparken. Na zonsondergang is het namelijk moeilijk te zien of iemand een stroper is of niet. Voorheen vroegen parkwachters dit voordat zij een schot losten, maar dan kregen ze antwoord met kogels. Dus dat zijn ze nu voor, al komen dit soort schietpartijen in de praktijk gelukkig niet vaak voor.”

Is het realistischer om de slagtanden van olifanten van gif te voorzien, zodat de olifanten blijven leven maar de stropers er geen Chinese medicijnen meer van kunnen maken?
Van der Hoeven:
“Nee, ivoor is te hard om met gif te doordringen. Je kunt slagtanden wel preventief weghalen, maar dan bestrijd je het symptoom in plaats van het probleem: de vraag naar ivoor. Daarnaast is het niet haalbaar om van honderdduizend olifanten de slagtanden te verwijderen.”
Faber: “Het vergiftigen van de slagtanden is niet de oplossing. Er werd om dezelfde reden eerder de hoorn van neushoorns vergiftigd, maar dat werkte niet. Stropers kunnen immers aan de buitenkant niet zien of de hoorn vergiftigd is en daarnaast maakt het hen niet uit: zij verkopen de hoorns enkel door en maken er geen medicijnen van. Bovendien bleek dat stropers ook neushoorns zonder hoorn afschieten, om tijd te besparen (door niet op neushoorns zonder hoorn te jagen). Daarbij komt dat olifanten hun slagtanden nodig hebben om te overleven, dus dan is het verwijderen ervan niet nuttig.”

En als je stropers omschoolt tot parkwachters?
Van der Hoeven:
“Ja, mits het salaris hoog genoeg is en de omgeschoolde stropers de garantie hebben op een baan voor de lange termijn, zodat ze niet verleid worden om weer de illegaliteit in te gaan. Omgeschoolde stropers vallen namelijk snel terug in oude gewoontes als staatsoverheden te lage salarissen bieden of deze niet op tijd uitbetalen.”
Faber: “Omscholing kan effectief zijn. Omgeschoolde stropers weten immers precies welke wegen stropers gebruiken en kennen hun denkwijze. Maar je hebt helaas nooit de zekerheid of deze omgeschoolde stropers te vertrouwen zijn, ze kunnen vervallen in oude gewoontes.”

[[{“fid”:”22645″,”view_mode”:”default”,”type”:”media”,”attributes”:{“height”:774,”width”:1176,”style”:”width: 300px; height: 197px; float: right;”,”class”:”media-element file-default”}}]]De vraag naar ivoor is groot in Aziatische landen door eeuwenoude tradities. Zo staan ivoren amuletten, ringen, Boeddhabeeldjes en andere sieraden in China symbool voor voorspoed en geluk. Het zijn dan ook populaire cadeaus voor de Chinese jaarwisseling. Hoe kun je deze vraag naar ivoor het beste terugdringen?
Van der Hoeven:
“Bewustwording is in deze landen heel belangrijk. Maar de politiek in Aziatische landen is heel anders dan in Nederland: de vraag naar ivoor is moeilijk terug te dringen omdat het eeuwenoude tradities zijn. Daarnaast worden buitenlandse organisaties (zoals WNF) uit China gezet, als ze te hard schreeuwen dat er een verbod op het verkopen van ivoor moet komen.”
Faber: “Er is helaas nog geen totaalverbod op alle ivoor: de handel is weliswaar illegaal, maar in China is de verkoop van ivoor legaal. Er zijn daar dus nog genoeg winkels die ivoorcadeaus aanbieden. Deze cadeaus kunnen wel bij eeuwenoude tradities horen, maar als de stroperij zo doorgaat raakt alle ivoor op en dan is het ook gedaan met de traditie. Daarom moet er nu iets veranderen, net zoals er werd ingegrepen toen overbevissing veel vissen met uitsterven bedreigde.”

Kenia verhoogde afgelopen mei zijn straffen voor stroperij. Stropers riskeren nu 15 jaar gevangenisstraf en 92.000 euro boete, in plaats van de voormalige 2 jaar celstraf en 400 euro boete. Werken hogere straffen om stroperij tegen te gaan?
Van der Hoeven:
“Ja zeker. Wij wijzen landen op het feit dat milieumisdrijven een ernstige criminaliteit is en dus ook zo moet worden berecht. We kijken bijvoorbeeld met Kameroen of
de huidige wetgeving nog wel past bij de toenemende milieucriminaliteit, om vervolgens te analyseren of deze wetgeving ook wordt uitgevoerd. Wij zorgen ervoor dat parkwachters en de politie de juiste formulieren bij een arrestatie invullen, zodat de stroper zich niet kan vrijkopen. Daarnaast helpen wij de officier van justitie en de rechters om de daders op de juiste manier te berechten. Op deze manier zijn zij minder gevoelig voor omkoping. Want wat is nou een boete van 500 euro voor een stroper die met 100 kilo ivoor 100.000 euro verdient?”
Faber: “Hogere straffen voor stroperij werken inderdaad, mits omkoping voorkomen wordt. De stroper krijgt nu vaak weinig of geen straf omdat hij anderen geld toesteekt. Een ander probleem is dat stroperij georganiseerde misdaad is, waarbij de hoogste piefen vaak buiten schot blijven. Er zal dus een actief opsporingsbeleid moeten komen om ook deze daders te berechten.”

Eco-drone
Het WNF strijdt al jaren tegen de stroperij van onder andere olifanten. In september 2012 kregen medewerkers van WNF eco-drones om bedreigde diersoorten te beschermen tegen stropers. Stropers worden op deze manier opgespoord en op film vastgelegd als bewijsmateriaal. De eco-drone wordt overigens ook ingezet om illegale houtkap of bosbranden te ontdekken.
 [[{“fid”:”22639″,”view_mode”:”default”,”type”:”media”,”attributes”:{“height”:3264,”width”:4928,”style”:”width: 200px; height: 132px;”,”class”:”media-element file-default”}}]]

Er zitten veel maren aan de besproken oplossingen. Wat is volgens jullie dé oplossing om Afrikaanse olifanten te redden van de stroperij?
Van der Hoeven:
“WNF richt zich op vier punten. Ten eerste zette we anti-stroperij patrouilles in en gebruiken we de eco-drone (onbemande vliegtuigjes). Hiermee sporen we stropers effectiever op. De eco-drones schrikken stropers daarnaast af, omdat ze dan weten dat ze in de gaten worden gehouden. Ten tweede adviseren we bij het oprollen van criminele bendes en de aanpak van illegale handel. Ten derde en vierde zetten we in op goede voorlichting en voeren we een politieke lobby met internationale instituten (zoals de VN) om de vraag naar ivoor terug te dringen. China is hierdoor aan het veranderen, maar dat gaat langzaam: ivoorhandel is een gevoelig onderwerp. Daarnaast kun je niet zomaar een rechtssysteem in een ander land veranderen.”
Faber: “Mijn absolute oplossing tegen de olifantenstroperij is een totaal verbod op alle ivoor. De handel in ivoor is wel wereldwijd verboden, maar er is nog steeds een gedeeltelijke legale markt in China. Als ook het verkopen van ivoor wereldwijd verboden wordt, ontwricht dat de markt en zal een groot deel van de handel verdwijnen. Natuurlijk zal er ook een deel van de illegale handel blijven opereren, dus deze moeten met meer controles en strengere straffen aangepakt worden.”

Samen sterk
Stropers zijn niet de enigen die zich steeds beter organiseren. Vrienden van de Olifant werkt samen met lokale organisaties zoals het David Sheldrick Wildlife Trust in Kenia en WNF werkt samen met de zeven grootste natuurbeschermingsorganisaties aan het project United for Wildlife, om zo milieucriminaliteit tegen te gaan.

OneWorld benaderde verschillende reisorganisaties die safari’s in Afrika organiseren voor een reactie op de groeiende olifantenstroperij. Geen van deze reisorganisaties was beschikbaar voor commentaar.

Foto’s: Christiaan van der Hoeven, Rob Faber en Bas Huijbregts.

Ik wil dat OneWorld blijft bestaan

AbonneerDoneer

Lees je bewust met OneWorld en draag bij aan een rechtvaardige wereld.

Dat kan al vanaf 6 euro per maand

Ontvang onze beste verhalen in je mailbox

Volg ons