BLOG – Je kunt je het bijna niet voorstellen: terwijl Argentinië zich heeft gekwalificeerd voor de finale van het WK, en de regering strijdt tegen een mogelijk faillisement gecreëerd door hedgefondsen, maken de politici in Buenos Aires ruzie over… standbeelden.
De federale regering wil een standbeeld van Christoffel Columbus weghalen. Het zou ongepast zijn om Columbus, die symbool staat voor de kolonisatie van de Amerika's, te eren in het centrum van Buenos Aires. Ook ligt er een voorstel om twee nieuwe standbeelden in het stadscentrum te plaatsen, ter ere van twee oud-presidenten. Het stadsbestuur en veel oppositiepartijen zijn mordicus tegen beide voorstellen.
De ordinaire ruzie legt twee pijnlijke scheidslijnen binnen Argentinië bloot. Ten eerste het verschil tussen de stad Buenos Aires en de rest van het land. Ten tweede de radicaal verschillende visies op de identiteit van Argentinië als land.
Buenos Aires versus Argentinië
De (geplande) standbeelden staan in hartje Buenos Aires. Sinds eind 19e eeuw heeft deze stad een status aparte binnen Argentinië: de stad zorgt zelf voor onderwijs, gezondheidszorg en politie. Als politiek en economisch centrum, is het ook de meest welvarende stad van Argentinië. De kwaliteit van de publieke voorzieningen is dan ook veel hoger dan in de verpauperde randgemeenten of de provincies in het binnenland.
Veel inwoners zijn verontwaardigd dat de nationale regering zich bemoeite met het grondgebied van de stad Buenos Aires. "De regering heeft gewoon lak aan onze stadsgrenzen", vertelt mijn vriend Ricardo.
Daar staat tegenover dat de inwoners van Buenos Aires 'verwend' worden door de nationale regering. Zo sponsort de regering de lokale politie, het openbaar vervoer, gas, water en electriciteitsconsumptie. Een inwoner van de hoofdstad betaalt dus veel minder voor de publieke voorzieningen, terwijl de koopkracht veel groter is. In Argentinië subsidiëren de armen dus de rijken. Zoals ik in mijn vorige blog ook al schreef: God is een Argentijn, maar heeft alleen aandacht voor Buenos Aires.
Tweee identiteiten
De stijd lijkt ook te gaan om een fundamenteel verschil in visie over wat Argentinië voor een land is. De grondlegggers van de Argentijnse staat wilde dat Argentinië een Europees land in Zuid-Amerika zou worden: dat was volgens hen de enige manier om welvarend te worden.
Dat betekende concreet dat de machtshebbers kozen om massaal Europese immigranten aan te trekken als arbeidskrachten. De autochtone 'indianen' waren volgens politieke elite te dom en lui daarvoor. Miljoenen Italianen, Spanjaarden en andere Europeanen waagden de oversteek, en vonden werk in hoofdstad Buenos Aires. Zelfs in de huidige Grondwet (1994) staat dat de regering de plicht(!) heeft om immigratie vanuit Europa te bevorderen.
Ook hadden de machthebbers een economisch plan voor Argentinië: het land moest vooral geld verdienen met het leveren van grondstoffen aan de landen in Europa: denk daarbij vooral aan rundvlees en graan (en vandaag de dag soja).
De Europese invloeden waren dus bijzonder sterk, en dat zie je ook vandaag terug in de architectuur van de hoofdstad (die doet denken aan Parijs, Londen of Madrid). Scholieren lopen in Britse uniformen en er is anno 2014 zelfs nog een Duitstalige krant te koop.
De tegenbeweging
Sinds de jaren '40 is er meer aandacht voor de Zuid-Amerikaanse roots van de Argentijnse samenleving. Vooral binnen het Peronisme (een politieke stroming waarover ik ongetwijfeld nog een keer ga schrijven) ontstond een andere visie op Argentinië en haar plaats in de wereld.
De huidige regering is trouw aan die stroming en legt de nadruk op culturele en politieke integratie met andere landen in de regio. De Argentijn moet dus een betere buur worden van de Boliviaan, in plaats van dikke maatjes willen worden met de Spanjaard of Italiaan.
Ook wil de huidige regering een nationale industrie opbouwen, in plaats van het alleen maar exporteren van grondstoffen naar Europa. Ook cultureel gezien is er tegenwoordig meer aandacht voor het 'oorspronkelijke' Argentinië, het Argentinië van het binnenland, met haar eigen cultuur en waarden, die helemaal niet Europees geöriënteerd zijn.
Dat vertaalt zich dus ook in het aanpakken van de dominante positie van Buenos Aires, en het verwijderen van haar Europese symbolen zoals het standbeeld van Cristopher Columbus. Maar de trotse, 'Europese' inwoners van Buenos Aires laten zich niet zomaar de les lezen door de 'provincialen' van de federale regering. Hoewel Columbus al van zijn sokkel is gehaald (maar nog niet helemaal is verplaatst), proberen de inwoners van Buenos Aires hem via de rechter weer op een voetstuk te plaatsen. Wordt dus vervolgd!
