De katoendaguil (Helicoverpa armigera) richt ravages aan in katoenproducerende landen in Azië, Afrika en Zuid-Europa. Naast katoen tast de soort ook maïs, zonnebloemen, kikkererwten, soja en zelfs bloemen aan. Het onooglijke vlindertje kost de wereldlandbouw op die manier elk jaar 3,5 miljard euro.
Zelfmoord
In India zijn de gevolgen het meest dramatisch. Sommige katoentelers steken zich steeds dieper in de schulden om insecticide te kopen. In de deelstaat Maharashtra pleegden vorig jaar bijna 1.500 boeren zelfmoord, het grootste deel daarvan katoenboeren. Katoendaguilrupsen kunnen hele katoenvelden kaalvreten als ze niet tijdig worden gedood. Boeren die er zomaar op los spuiten, kweken vaak populaties katoendaguilen die resistent zijn tegen sommige bestrijdingsmiddelen. Het overmatige gebruik van bestrijdingsmiddelen takelt ook het milieu toe.
Maar het kan ook anders. Derek Russell en Philip Batterham, twee Australische professoren uit Melbourne, testen in India al geruime tijd een alternatieve aanpak. "Traditioneel gebruikten de Indiase boeren zeven soorten pesticiden", legt Russell uit. "Nu zijn dat er nog maar vier, en die worden op een intelligente manier afgewisseld. De boeren denken ook aan hun gezondheid en aan het milieu."
Testkit
De Australische onderzoekers hebben een aantal testkits ontworpen, vergelijkbaar met zwangerschapstests. Met één test kan een boer nagaan of een bepaald pesticide de rupsen doodt die hij op zijn planten vindt. Een andere test wijst uit van welk type een pesticide is en hoe goed de kwaliteit ervan is. Door opeenvolgende sproeibeurten met verschillende insecticiden doden de boeren ook rupsen die resistent zijn tegen één bepaald middel. Sproeimiddelen die de natuurlijke vijanden van de katoendaguil doden, worden vermeden.
Pesticide gebruik gehalveerd
Inmiddels zijn al duizenden dorpen op de methode overgestapt. Het pesticidengebruik is er ongeveer gehalveerd. De boeren oogsten meer en hebben minder bestrijdingsmiddelen nodig, wat hun winst met driekwart heeft doen toenemen. En de resistentie van de katoendaguilen tegen gewone insecticiden neemt weer af. Ook het aantal boeren dat per ongeluk vergiftigd raakt door pesticiden, is sterk afgenomen op de plaatsen waar de nieuwe methode wordt toegepast.
De Australische aanpak wordt inmiddels ook in China, Pakistan en Uganda getest. De onderzoekers uit Melbourne en hun Indiase collega's werken ook aan andere tests waarmee boeren de kwaliteit van transgene katoenplanten en de resistentie van andere plagen tegen bestrijdingsmiddelen kunnen nagaan. Op die manier kunnen ze hun pesticidengebruik nog verder terugdringen.
