Tineke Ceelen van Stichting Vluchteling over het onvoorstelbaar bruut geweld in Nigeria. "Ik krijg het koud van mijn eigen woorden."
Het broodmagere meisje kermt zachtjes, ik wieg haar voorzichtig, bang dat ik het broze kind pijn doe. De huid slobbert om de beentjes en armpjes, lijkt wel los te laten. De blik in de ogen van Hadidja is die van een oude wijze dame, niet die van een baby van zeven maanden. Het lijkt wel alsof dit meisje beseft dat ze stervende is.
Hadidja is een van de 20 ernstig ondervoede kinderen op onze ondervoedingsafdeling in het ziekenhuis van Maiduguri, Nigeria. Grofweg tweederde van alle kinderen die hier terechtkomen overleeft hun ondervoeding dankzij intensieve specialistische hulp. De rest gaat dood. Alle bedden zijn bezet en naar verwachting zijn er buiten de muren van dit ziekenhuis nog zeker 250.000 kinderen in eenzelfde conditie als Hadidja.
Zelfs de extremistische strijders van de Islamitische Staat vinden dat hun collega’s van Boko Haram het wel wat gortig maken
De statistieken, alleen afkomstig uit gebieden die door het Nigeriaanse leger bevrijd zijn van terreurbeweging Boko Haram, spreken boekdelen. Nu al zijn de cijfers ernstiger dan die ten tijde van de crisis in de Hoorn van Afrika in 2011. Toen, met veel meer aandacht van de wereldpers voor de Somalische Hadidja’s, organiseerden we een nationale actie om geld in te zamelen voor de slachtoffers van de droogte.
In Nigeria is niet de droogte de bron van het kwaad. De Nigeriaanse voedselcrisis vindt zijn wortels in onvoorstelbaar bruut geweld. Zelfs de extremistische strijders van de Islamitische Staat vinden dat hun collega’s van Boko Haram het wel wat gortig maken, met het levend verbranden van hele gezinnen, of het doden van kinderen voor de ogen van hun ouders, met een kettingzaag.
Onmenselijk
Ik kan het niet mooier maken dan het is, ook ik krijg het koud van mijn eigen woorden. Het blijkt altijd tóch weer wreder te kunnen, tóch nog een tandje onmenselijker, als je denkt dat het écht niet meer erger kan.
In het noorden van Nigeria sloegen de burgers massaal op de vlucht, 2,5 miljoen mensen verlieten hun huis, vaak zonder ook maar iets mee te kunnen nemen. De stad Maiduguri, inmiddels bevrijd en volledig omringd door Nigeriaanse troepen, is in inwoneraantal meer dan verdubbeld door de toestroom van vluchtelingen. En ook hier heeft iedereen die we spreken het over honger. Omdat de akkers niet bewerkt en de oogsten niet van het land gehaald kunnen worden. Omdat het voedsel wat er nog is te duur is geworden. En omdat Nigeria vastbesloten is het land te bevrijden van Boko Haram.
Het leger gebruikt hiertoe een succesvolle tactiek, die van uithongering. Dorpen worden afgesloten van de buitenwereld, geen muis komt eruit, of erin, en ook geen wapens, strijders of voedsel. Effectief in het gevecht tegen de terreur, catastrofaal voor de burgerbevolking, ook zij bleven zonder voedsel achter. Deze hongersnood in aantocht is volledig ‘man-made’ en de bron van alle ellende heet Boko Haram.
Geen noodhulp
De VN-vertegenwoordiger die we spreken trilt van woede. ‘Er gebeurde niets, er was geen énkele reactie van de internationale gemeenschap’. De man slaat met zijn vuist op tafel. Mijn kopje veert omhoog, de thee klotst over tafel. Maanden geleden, al in het voorjaar, waarschuwden hulporganisaties en de Verenigde Naties voor wat hier in Nigeria komen gaat. Het bleef muisstil. Er kwamen géén nieuwe noodhulporganisaties, en géén nieuw geld.
Pure politiek mevrouw, pure politiek
Als ik vraag waarom er geen level 3 crisis wordt afgekondigd, de zwaarste typering van een noodsituatie binnen de Verenigde Naties, of een hongersnood, waar de statistieken toch alle aanleiding toe geven ontploft de VN-man zowaar. ‘Pure politiek mevrouw, pure politiek. Niemand wil een hongersnood of een grote crisis op zijn grondgebied, en dús is ie er niet.’
Hadidja blijkt die middag niet tot het tweederde deel gelukkigen te horen.
