Achtergrond

Surinaams Nederlands ‘etnisch bindmiddel’

Dit artikel krijg je cadeau van OneWorld. Word abonnee

 

Samensteller is de Surinaamse neerlandica Renata de Bies. Zij ziet het Surinaams Nederlands als hét etnisch bindmiddel voor Suriname, omdat alle etnische groepen zich in deze taal herkennen. “Het is van niemand, maar toch van ons allen. Het stijgt boven etniciteit uit.” Het Sranantongo wordt namelijk niet door iedereen gezien als de gemeenschappelijke taal van Surinamers, maar als de taal van de zwarte bevolkingsgroep, de creolen.
Renata-de-Bies-(PB).jpg
Renata de Bies kon veel woordenboeken
signeren na de presentatie.

Foto: Peggy Brader

Nadat Suriname lid was geworden van de Nederlandse Taalunie zijn er vijfhonderd Surinaams Nederlandse woorden opgenomen in het Groene Boekje, de woordenlijst van de Nederlandse taal. Maar daarover is De Bies verre van tevreden. “Ik heb ze zevenhonderd woorden gegeven, maar ze hebben gedaan wat ze wilden. Ze hebben spookwoorden opgenomen.” Het woord ‘handknie’ voor elleboog is volgens haar bijvoorbeeld onzin en betuttelend. De Surinaamse editie van het woordenboek verscheen in 2008.

Gesproken taal
Het gaat de samenstelster om de gesproken taal. Ze pretendeert niet dat ze volledig is, maar in ieder geval is het beter en meer dan wat de Taalunie in het Groene Boekje heeft opgenomen. “Een groot gedeelte van het Surinaams Nederlands is spreektaal.” Als voorbeeld noemt ze het typische gebruik van het woord ‘meisje’ als tussenwerpsel. Het heeft verschillende betekenissen naar gelang het woord meer of minder uitgerekt wordt uitgesproken. “Ik hoop dat het nu ook schrijftaal wordt.”

Bij de presentatie waren ook enkele Nederlandse politici, zoals SP-Tweede Kamerlid Harry van Bommel en de Haagse wethouder van Surinaamse afkomst Rabin Baldewsingh. De wethouder maakte de avond mogelijk omdat de stad een vriendschapsband heeft met Suriname. “Suriname heeft een lange geschiedenis met Nederland. Het is voor het eerst dat iemand een standaard Surinaams Nederlands woordenboek heeft gemaakt.”

 Woordenboek Surinaams Nederlands
Uitgeverij Het Spectrum (Prisma)
ISBN 9789049100544
http://www.prismawoordenboeken.nl/

Krabbenmentaliteit
Van Bommel leerde ter plekke de betekenis van het woord ‘krabbenmentaliteit’. Dat komt ook voor in de Nederlandse politiek, erkende hij, maar niet binnen zijn partij. “Wij helpen elkaar en trekken elkaar niet naar beneden.” Als voormalig leraar Nederlands vindt hij het goed als er Surinaamse woorden in het dagelijks taalgebruik in Nederland worden ingevoerd. “De taal wordt zo alleen maar rijker.” Het woordenboek is daarbij een belangrijk instrument, aldus Van Bommel.

Voor schrijfster Usha Marhé is het woordenboek een uitkomst. Daardoor hoeft ze geen twijfel meer te hebben over de schrijfwijze van bepaalde woorden, zoals de keuze tussen ‘oe’ en ‘u’. Taal is emotie, zegt ze: “Als je ouders je wilden waarschuwen of lieve woordjes wilden zeggen, dan werd dat altijd in het Sarnami of Sranantongo gezegd. Maar zonder de Nederlandse taal gaan we niet vooruit in Suriname.”

 

Dit artikel is met toestemming overgenomen van Wereldomroep. Bij het orginele artikel zijn fragmenten te beluisteren van de interviews.

Ik wil dat OneWorld blijft bestaan

AbonneerDoneer

Lees je bewust met OneWorld en draag bij aan een rechtvaardige wereld.

Dat kan al vanaf 6 euro per maand

Ontvang onze beste verhalen in je mailbox

Volg ons