Achtergrond

Senegalese rappers bewaken democratie

Dit artikel krijg je cadeau van OneWorld. Word abonnee

“De jongens van Y'en marre (Genoeg ervan) komen uit de achterbuurt,” zegt Grovestins, regisseur van Quitte le Pouvoir. “Daar is een gebrek aan kennis. Juist die mensen werden gemanipuleerd door de voormalige president Abdoulaye Wade. De rappers verwoorden wat in die buurten leeft en vragen de mensen om verantwoordelijkheid te nemen. Dat is belangrijk. Ze informeren en verwoorden.”

Winnen
Het World Cinema Festival is van 14 tot 24 augustus in Amsterdam. OneWorld mag 3×2 kaarten weggeven voor de première van Quitte le Pouvoir. Doe mee met de winactie!

Muziek als wapen
Grovestins: “We kwamen Y’en a marre tegen toen we in Senegal bezig waren met een ander project. De rappers zijn heel krachtig. Hun eerste grote manifestatie was enorm succesvol. Ze hebben voorkomen dat Wade met 25 procent van de stemmen automatisch herkozen zou worden. Het is interessant om te zien dat ze hun muziek als wapen gebruiken. Y’en a marre is ook de enige onafhankelijke protestgroep. Anderen worden betaald om te demonstreren, of krijgen er een baan mee.”

Vreedzaam
Geen geweld gebruiken is een bewuste keuze. “Onderling hebben ze besproken of het niet beter is om wel gewelddadig te worden”, vertelt Grovestins. “Het was heel verleidelijk. Maar toen beredeneerden ze ‘als we geweld uitoefenen, dan heeft de regering een reden om ons aan te vallen. Als we vreedzaam blijven, dan is dat ons wapen.’ Ze willen alles doen volgens hun recht. Zo hebben ze het recht om te demonstreren, maar niet om geweld te plegen.”

Onderzoek
Spencer Graves deed onderzoek naar de invloed van gewelddadige en geweldloze acties. “Zijn conclusie was dat alleen geweldloos verzet tot echte verandering leidt”, zegt Aardse. “Als het volk geweld gebruikt, dan gaat dat in de mentaliteit van de nieuwe leider zitten. Dat is ook het thema van de film. Geweldloos verzet. En dat het wél zin heeft om je te verzetten.”

Het succes van muziek
In Senegal kan ruim 60 procent van de bevolking niet lezen en schrijven. Aardse: “Het viel me op dat iedereen luistert naar de radio. De rapnummers zijn een communicatiemiddel, het werkt beter dan de krant.” Grovestins, die een journalistieke achtergrond heeft, knikt bevestigend: “In Senegal zijn geen onafhankelijke kranten. Je leest wel kritische artikelen, maar die zijn gefinancierd door externe partijen. Oud-president Wade zag dat de methode van Y’en a marre succesvol is. Daarom kocht hij een groep rappers die muziek maakt tégen Y’en a Marre.”

Animatie en film werken samen in Quitte le Pouvoir.

Vertrouwen winnen
De film bevat verhitte discussies en emotionele momenten. Grovestins kon deze beelden filmen, omdat de groep haar vertrouwt. ‘Je bent geen eendagsvlieg’, zeiden ze ooit tegen haar.  Grovestins: “Ik was een van de eerste journalisten van buiten die met Y’en a marre ging praten, in oktober 2011. Daarna bleef ik ze volgen. “Met de lokale filmploeg kreeg ze veel voor elkaar. “Het was soms gevaarlijk om op straat te filmen, vooral tijdens de demonstraties. Maar mijn team kent het land en de mensen. Veel internationale pers ging weg toen de demonstraties escaleerden. Wij waren de enige die bleven.” Dit leidde tot schokkende beelden die duidelijk laten zien hoe ver Wade ging in zijn poging om president te blijven. Ook wist haar team trucjes om de oud-president te interviewen. “Ik heb heel lang achter Wade aangerend voordat hij het interview gaf. Hij speelt met je. Je moet de hele dag bij hem blijven tot hij op het punt staat om te vertrekken. Dan mag je hem spreken. Daarom is het interview opgenomen in een helikopter.”

Inspiratie
Y’en a marre is de inspiratiebron voor Balai Citoyen, een vergelijkbare beweging in Burkina Faso die ook protesteert via muziek.

Tot het einde
“Jusqu’au bout zeggen ze daar vaak”, vertelt Aardse. “Tot het einde. Zelfs als er gevaar dreigt moet je gaan waarvoor je gaat. Niet alleen de rappers deden dat, maar ook wij hebben keihard gewerkt. We moesten jusqu’au bout om de film te realiseren. Het is voor ons belangrijk dat de kijker het ervaart en meemaakt, dat het emotioneel raakt. Daarom gebruiken we niet alleen woorden, maar ook muziek, film en animaties."

Bekijk de trailer

Beeld: Crossroads Docs

Ik wil dat OneWorld blijft bestaan

AbonneerDoneer

Lees je bewust met OneWorld en draag bij aan een rechtvaardige wereld.

Dat kan al vanaf 6 euro per maand

Ontvang onze beste verhalen in je mailbox

Volg ons