Achtergrond

Bloeiend bedrijfsleven, tanende democratie

Dit artikel krijg je cadeau van OneWorld. Word abonnee

Met op de valreep een ontmoeting met het staatshoofd heeft minister Lilianne Ploumen van Buitenlandse Handel en Ontwikkelingssamenwerking haar tweedaagse bezoek aan Uganda afgesloten. Terwijl bedrijvigheid alle ruimte krijgt, geldt voor diverse vrijheden precies het tegengestelde.

Een enkeling kreeg het te kwaad. Toegegeven, het was ook bijzonder om in de vrouwenvleugel van de Luzira gevangenis tientallen gevangenen zingend en zittend op de knieën om vergeving voor hun zonden te zien vragen. “President Museveni, please forgive us,” klinkt het aandoenlijk richting Lilianne Ploumen en haar gevolg. “We zijn hier allemaal hetzelfde,” bezweert Samuel Akena, een hooggeplaatste official in de gevangenis. “Alleen wij hebben een ander uniform aan dan de gevangenen. Er zijn hier geen wapens, dat is niet nodig. De relatie tussen gedetineerden en cipiers is prima. Life is easy.” Dan worden we langs personeelswoningen geleid die met Nederlands geld gebouwd zijn.

In de gevangenis mag life dan wel ‘easy’ en zonder wapens zijn, buiten de muren van luzira heerst een heel ander beeld. Voor het gebouw waar tot een week geleden Uganda’s kritische kwaliteitskrant de Daily Monitor gemaakt werd staat nu permanent een politie pick-up truck. Zeker twintig agenten met geweren houden het gebouw hermetisch afgesloten. Ook bij de Red Pepper is de politie al een week lang aanwezig. Door het sluiten van twee gebouwen worden in totaal drie kranten en twee radiozenders uit de lucht gehouden.

Ze staan wel op het programma, de mensenrechten. Ploumen praat op de ambassade met activisten die zich bezorgd maken om de situatie. Aan vrijheden wordt geknaagd. Het wetsvoorstel om homo’s de doodstraf te geven is nog altijd niet officieel van tafel. En onder een nieuwe –wel degelijk serieus bedoelde- wet zou iedere vrouw waarvan de rok niet tot over de knie komt mogelijk de cel in moeten.

“Ik heb in mijn gesprekken met bewindslieden in Uganda onze zorgen over het gebrek aan persvrijheid overgebracht,” vertelde de minister aan het eind van de reis. “De Ugandese politici hebben toen ook hun visie gegeven.”

Op vrijdag, twee dagen voor het bezoek van de minister, werd bekend dat Uganda’s legerchef als minister van binnenlandse zaken zou aantreden. Hiermee krijgt het leger nog meer macht in Uganda, in ieder geval nu ook zichtbaar. Het sluiten van de media was ook al voortgekomen uit een militaire zaak. Generaal David Sejusa (vroeger Tinyefuza) beweerde vanuit London in een brief dat er een plan bestaat om de zoon van de Ugandese president Yoweri Museveni de leiding van het land over te laten nemen. Muhoozi Kainerugaba (39) klom de laatste jaren snel op in het leger en volgens Sesuja liggen alle plannen voor de opvolging van zijn vader klaar. Sejua beweerde zelfs dat iedereen die tegen het ‘Muhoozi-project’ is, op een dodenlijst staat. De generaal keerde niet meer terug uit London nadat al zijn medewerkers opgepakt werden en zijn huis en kantoor grondig doorzocht. De Daily Monitor publiceerde als eerste Sejusa’s brief.

Booming Uganda
Het is Uganda ten voeten uit. President Museveni, die zich in 1986 na een vijf jaar lange strijd naar de macht vocht, slaagde erin zowel vrienden te zijn met Israël als met de Libische leider Muammar Gadaffi. Museveni werd het eerste staatshoofd die een zaak –tegen Joseph Kony- bij het Internationaal Strafhof (ICC) aanhangig maakte, maar gaat daar nu met regelmaat tegen tekeer. Zaterdag nog in Addis, waar de Nederlandse minister ook aanwezig was bij de viering van 50 jaar Afrikaanse Unie.

Waren het van oudsher vooral bloemenbedrijven die in Uganda actief waren, inmiddels hebben de Nederlanders met Habari Travel en Matoke Tours een flink deel van de toeristenindustrie in handen. Onderweg eten ze in Nederlandse restaurants (Kampala, Jinja, Fort Portal) of slapen ze in door Nederlanders gerunde lodges in het Kibale woud, Queen Elizabeth wildpark, het Nkuringo meer of in Kabale aan de Rwandese grens.

Ploumen noemt specifiek Brood als voorbeeld van een geslaagd PSI project; medegefinancierd door de Nederlandse overheid, een Ugandees en een Nederlands bedrijf. “De broodjeszaak bij mij om de hoek die nu gelukkig ook in Kampala zit,” zegt ze. Ze ondertekent tevens een intentieverklaring tussen de Nederlandse overheid, de Rabobank en de Ugandese DFCU bank waarin de Nederlanders vorige maand een belang van 27.5 procent kochten. Hierin spraken de partijen af te proberen (kleine) boeren ook toegang tot krediet te geven.

“Landbouw is een heel belangrijke sector in Uganda,” zei Ploumen na de ondertekening. “Maar daar is wel financiering voor nodig. Verhogen van de productie gaat niet vanzelf, dus ik ben heel blij dat zij zo’n overeenkomst getekend hebben,” aldus de minister.  

De laatste programma onderdelen worden geannuleerd, want wanneer president Museveni terug keert uit Addis krijgt minister Ploumen de kans om hem te ontmoeten. Naar buitenlanders luistert Museveni, nu 27 jaar aan de macht, al bijna niet meer vertellen ingewijden. Zelfs zijn eigen adviseurs hebben moeite hem te ontmoeten. Maar koeien raken hem, zijn volk is groot in veeteelt en zelf heeft hij een flinke ranch. De ontmoeting vindt plaats, maar niet voor ondervonden te hebben dat het ontmoeten van ‘his excellentie’ altijd met een paar uur wachten gepaard gaat.

Ik wil dat OneWorld blijft bestaan

AbonneerDoneer

Lees je bewust met OneWorld en draag bij aan een rechtvaardige wereld.

Dat kan al vanaf 6 euro per maand

Ontvang onze beste verhalen in je mailbox

Volg ons