Achtergrond

EU en Colombia: een progressief klimaatpartnerschap?

Dit artikel krijg je cadeau van OneWorld. Word abonnee

In december 2015 staat in Parijs de wereldwijde klimaattop gepland, de 'belangrijkste ooit' volgens velen. Doel is om een akkoord te sluiten om de opwarming van de aarde tegen te gaan. In die onderhandelingen is het zoeken naar de juiste partners. Dat geldt zeker voor de Europese Unie die ambitieuzere klimaatdoelstellingen heeft dan veel andere werelddelen of landen.  Instituut Clingendael deed onderzoek naar een mogelijk partnerschap met Colombia; dit land stelt zich op als  een progressieve klimaatspeler.

Europa uit ‘klimaat-isolement’?
Barack Obama sprak zich recent uit voor ambitieuze klimaatdoelstellingen. Het markeerde een keerpunt: de VS is al decennia veel minder ambitieus  dan de Europese landen en heeft zich onttrokken aan veel klimaatafspraken. Voor Europa was het altijd lastig om progressieve partners te vinden in klimaatonderhandelingen en dit om te zetten in resultaten. Een dieptepunt was de mislukte klimaattop in 2009 in Kopenhagen waar de EU in een isolement kwam te staan. Landen met ambitieuze klimaatdoelstellingen zijn zeker ook buiten de EU te vinden. Niet toevallig bestaat sinds 2009 ook de Cartagena Dialoog voor progressieve klimaatactie, een informeel onderhandelorgaan voor 30 tot 40 landen. De stad Cartagena ligt in Colombia; dit land manifesteert zich als sterk voorstander van ambitieuze klimaatdoelstellingen. Zowel Colombia als de EU zijn dus gebaat bij een progressieve uitkomst in Parijs en zouden logische partners kunnen zijn om zich samen sterk te maken om van de klimaattop in Parijs een succes te maken. Hoe kan hun samenwerking en hulp- en handelsrelatie tot nog toe worden getypeerd en sluit dit aan bij een progressieve klimaatsamenwerking?

Historisch gezien is Colombia vooral gericht op de Verenigde Staten

EU-Colombia diplomatie
De combinatie EU-Colombia zie je niet vaak aan de  internationale onderhandelingstafel. Historisch gezien is Colombia vooral gericht op de Verenigde Staten. Dat geldt zowel voor president Uribe (2002-2010) als huidig president Santos (vanaf 2010). Op klimaatgebied is Colombia echter progressiever dan de VS en is een samenwerking met de EU (en kleine eilandstaten) logischer. Colombia lijkt desondanks ambitieuzer in woorden dan daden. De binnenlandse klimaatambitie blijkt toch wat tegen te vallen, mede omdat de centrale overheid in Bogota weinig invloed heeft op de uitstoot van broeikasgassen in andere delen van het land.

Handelsrelaties EU-Colombia: steenkool en duurzame ontwikkeling?
De EU is een belangrijke handelspartner voor Colombia.Vooral de steenkoolmijnen zorgen voor veel export vanuit Colombia naar Europa. Dit omvat meer dan 20 procent van de gehele kolen-import vanuit de EU. De steenkoolmijnen zijn alles behalve duurzaam en ook omstreden als het gaat om mensenrechten. Sinds 2013 bestaat er een handelsakkoord van de EU met Colombia en Peru. In het handelsakkoord is een belangrijke paragraaf ‘duurzame ontwikkeling’ toegevoegd met ‘groene’ verplichtingen op het gebied van klimaatverandering, milieukwaliteit en grondstoffen en ‘sociale’ verplichtingen op het gebied van arbeidsomstandigheden. Het is echter vooral het ‘sociale’ element wat in deze overeenkomst veel aandacht krijgt. Zo zijn vakbonden sterk vertegenwoordigd in ‘joint meetings’ terwijl  groene ngo’s juist weinig plaats innemen. Het handelsakkoord voorziet ook niet in een financieel supportsysteem voor Colombia om ‘groene’ maatregelen door te voeren, bijvoorbeeld bij de steenkoolmijnen.

Het is één van de beloften van de EU om klimaatactie meer te ‘mainstreamen’ in ontwikkelingshulp. In Colombia gaat geld toch nog vooral naar arbeidsomstandigheden in de steenkoolmijnen en vredesonderhandelingen met de FARC

Ontwikkelingshulp vooral naar vrede, veiligheid
Ontwikkelingshulp blijkt ook weinig aan te sluiten bij klimaatbeleid. In 2014 heeft de EU  besloten om zich vooral in te zetten voor de allerarmste landen bij het geven van ontwikkelingshulp. De ontwikkelingshulp met opkomende economieën als Colombia wordt afgebouwd en eindigt in 2017. De meeste uitgaven aan ontwikkelingshulp gaan nu naar de vredesonderhandelingen van Colombia met de FARC. Hoewel het één van de beloften van de EU is om klimaatactie meer te ‘mainstreamen’ in ontwikkelingshulp, gebeurt dit in Colombia nog weinig.

Hulp en handel-agenda nog niet ‘climate proof’
De hulp en handel-agenda van de EU met Colombia sluit dus nog niet goed aan bij een progressief klimaatpartnerschap. De steenkool-export naar de EU helpt de economische ontwikkeling van Colombia, maar is niet ‘climate-proof’. Het onderdeel duurzaamheid in het handelsakkoord is vooral gericht op sociale arbeidsomstandigheden en ontwikkelingsgeld gaat vooral naar vredesbesprekingen met de FARC. De EU zou zich hard kunnen maken voor een sterkere uitvoering van de duurzaamheid-kant van het handelsakkoord en een groenere rol van het bedrijfsleven aanmoedigen. Dan beperkt een klimaatpartnerschap zich niet alleen tot ‘Parijs’.

De policy brief ‘The EU and Colombia: Climate partnership beyond aid and trade’  is te vinden op de website van Clingendael Institute. Het is onderdeel van een door Clingendael geleid project over energiezekerheid en groene groei van het Climate Development and Knowledge Network. Als visiting research fellow bij Clingendael Institute zal Ries Kamphof namens Kaleidos Research bijdragen aan dit project. Hij schreef ook mee aan deze policy brief met Eva Maas en Louise van Schaik van Instituut Clingendael.

 

Ik wil dat OneWorld blijft bestaan

AbonneerDoneer

Lees je bewust met OneWorld en draag bij aan een rechtvaardige wereld.

Dat kan al vanaf 6 euro per maand

Ontvang onze beste verhalen in je mailbox

Volg ons