Machtsspel
“Dat klopt”, vertelde haar wiskundeleraar haar, maar om dat goede cijfer binnen te slepen moest ze wel eerst met hem uit eten, bij een restaurant dicht bij zijn huis. Hoe verschrikkelijk deze realiteit ook is, gelukkig is dit geen verhaal van onmacht alleen. Deze jongedame laat zich zelf namelijk niet in een slachtofferrol duwen. Samen met Aster trommelt ze al haar vriendinnen op en sluit de hele groep aan bij het ‘romantische’ diner. Waarna docent zich zo schaamt dat de onvoldoende van de cijferlijst verdwijnt.
Dat lijkt een mooie overwinning. Maar veel meisjes zijn niet zo stoer als Aster. Hoe stop je seksueel geweld? Veel ontwikkelingsorganisaties storten zich op het belang van het geven van seksuele voorlichting in ontwikkelingslanden. Om zo gendergelijkheid te bevorderen en HIV/Aids problematiek tegen te gaan. En dat lijkt aan te slaan, als je de succesverhalen over meer condoomgebruik en betere kennis over anticonceptie moet geloven.
Marielle le Mat schreef haar afstudeerscriptie over seksueel geweld op scholen in Ethiopië. Momenteel is zij verbonden aan de Universiteit van Amsterdam, en doet zij een vervolgonderzoek over de implementatie van seksuele voorlichting en de belevingswereld van jongeren.
Tegenstellingen
Maar is het zo succesvol? Tijdens mijn onderzoek naar seksueel geweld in Ethiopië luisterde ik naar de verhalen van de kinderen. En onder de oppervlakte van mooie beloftes en succesverhalen ontdekte ik een wereld van tegenstellingen.
Veel studenten die ik spreek op deze school in hartje Addis vinden dat de oplossing voor seksueel geweld dichtbij ligt: ze leren nu bijvoorbeeld over gender gelijkheid op school. Hun verwachting is dan ook dat dit probleem over een paar generaties niet meer zal bestaan (“net zoals in jouw land”).
“Maar het staat in de wet”
Zo legt Daniel me haarfijn uit in welke wet en in welk schrift van de Bijbel staat dat mannen en vrouwen gelijk zijn. Hij heeft dit vorige maand geleerd bij maatschappijleer. Daarom, redeneert hij, is er ook geen seksueel geweld op onze school, want hier is iedereen gelijk. Dat klinkt prachtig. Maar is het ook de realiteit?
Die is helaas anders, zoals ervaren door alle dames, en ook enkele jonge mannen, met wie ik spreek. De frustratie ligt bij hen hoog. “De docenten zeggen het één, maar we ervaren het ander.” Hoe kan een docent lesgeven over gender gelijkheid, en daarna zijn vrouwelijke student proberen om te kopen voor seks via haar cijfer?
Dubbele boodschap
Een ander voorbeeld; tijdens de gymles wordt gepredikt dat meisjes óók voetbal kunnen spelen, maar tegelijkertijd worden ze aangestaard en nagefloten omdat ze dan korte broekjes aanmoeten – en daar wordt niks van gezegd. Ondanks de nieuwe heilige boodschap van gender gelijkheid, voelen veel meiden zich alles behalve vrij.
In feite leven sommigen van hen dagelijks in angst, en lopen een omweg naar school om niet langs dat ene groepje jongens te hoeven dat elke keer aandringt op een kus en die nare dingen naar haar roepen omdat ze al borsten krijgt. Zal dit, met lessen over gender gelijkheid, na een aantal generaties over zijn, “net als bij ons”? Of ligt dit probleem toch een laagje dieper, en verdient het een grondigere aanpak, net zoals in ons land zou moeten gebeuren?
