‘Transgenders zijn ook gewoon mensen’

Dit artikel krijg je cadeau van OneWorld. Word abonnee
“Hoe ik me voel dat ik deze prijs win? Ik voel me bijna beschaamd en heel klein vergeleken met de andere activisten van grote naam. Maar tegelijk ben ik natuurlijk ook trots want het betekent heel veel voor Maleisië, zowel in ons eigen land als daarbuiten”. Nisha vertelt dat ze drie maanden geleden hoorde dat ze de prijs zou winnen. “Het is de eerste keer dat ik internationaal erkend word voor mijn werk en dat is een persoonlijke bevestiging, maar ook grote stap in de beweging voor transmensen (zoals Nisha transgenders vaak noemt) in Maleisië. Ik heb ook veel steunbetuigingen gekregen uit de transgemeenschap zelf, ze waren trots op me en daardoor weet ik dat ik voor het juiste vecht.”

Wat is een transgender?

  • Transgender
    Een persoon die fysiek een jongen of man is, maar zich psychisch een meisje of vrouw voelt, of andersom. Kort gezegd, transgenders zijn mensen die zich volledig identificeren met het andere geslacht.
  • Transseksueel
    Een transgender die een geslachtsveranderende operatie heeft ondergaan.
  • Cisgender
    Een persoon van wie zijn/haar geboortegeslacht overeenkomt met het geslacht dat hij/zij wil zijn: iemand die niet transgender is.
  • Genderdysforie
    Officiële medische term voor mensen met een geslachtsidentiteitsstoornis.

​Bron: VUMC, 2015

 

Strijd tegen sharia
“Ik heb me samen met andere transvrouwen jarenlang ingezet om de sharia (islamitische wet, red.) te veranderen.” Daarin wordt ‘cross-dressing’ (een mannelijk persoon die in een publieke ruimte vrouwelijke kleding draagt of zich als vrouw gedraagt) verboden en bestraft. Hun acties hadden succes, want het Hoger Gerechtshof oordeelde in 2014 dat de wet die cross-dressing verbiedt, in strijd is met de vrijheid van meningsuiting. Een jaar later werd deze uitspraak teruggedraaid: een tegenslag voor de rechten van transgenders in Maleisië. “Transgenders worden nog steeds gediscrimineerd. Ze krijgen heel moeilijk een reguliere baan. Daarom werkt 60 procent van de transmensen in de seksindustrie”. Ze vervolgt: “Er zijn zelfs ‘rehabs’ om transgenders te ‘bekeren’. We leven altijd in angst om opgepakt te worden. Maar dat is voor mij geen reden om te verhuizen, integendeel. Mijn moeder, familie en vrienden wonen hier, en ik laat me niet wegjagen door angst. En ik blijf me inzetten voor onze rechtszaak.”

Er zijn zelfs ‘rehabs’ om transgenders te ‘bekeren’

Na de gevangenis activiste geworden
Nisha Ayub werd tien jaar geleden door de religieuze autoriteiten in Maleisië veroordeeld tot drie maanden celstraf in een gevangenis voor mannen, alleen omdat ze transgender is. Hier werd ze vernederd en seksueel misbruikt. Sinds haar vrijlating zet Ayub zich in voor de rechten van transgenders in Maleisië: “Pas nadat ik uit de gevangenis kwam, besloot ik me in te gaan zetten voor transmensen. Daarvoor was het meer een individuele strijd.” Hoe haar leven als activiste eruit ziet? “Ik maak heel veel gebruik van sociale media. Op Facebook heb ik meer dan 5000 vrienden en zij geven me feedback, dat vind ik fijn. Verder geef ik voorlichting op scholen en universiteiten, want jongeren zijn de toekomst. Ik werk veel samen met ander het netwerk Justice for Sisters en met de gemeenschap van transgenders. Tegelijk moet ik voorzichtig zijn, want ik ben ook vaak het ‘gezicht’ van de gemeenschap”. Nisha wordt ook gesteund door politici: “Ik kan hun namen niet noemen want dat zou een gevaar voor hun veiligheid betekenen, maar ze doen veel voor me. Zowel mentaal – door mee te gaan naar de rechtszaak – als met fondsenwerving. Daar ben ik ze dankbaar voor.”

Nisha Ayub, foto: Erwin Olaf

Steun van omgeving
Nisha werkt al sinds 2007 voor ngo’s waarbij ze zich verdiepte in mensenrechten en wetgeving in haar land. Op dat moment was ze nog niet openlijk transgender: “Maar op een gegeven moment kwam ik in de krant en toen wist iedereen het. Mijn moeder en mijn vrienden waren niet echt verbaasd, ze hebben het altijd geweten denk ik, en ze hebben me heel erg gesteund.” Wat haar helpt om andere mensen te laten accepteren, is er openlijk over praten. “Mensen zijn altijd bang voor iets wat ze niet kennen. Maar transgenders zijn ook gewoon mensen en worstelen met dezelfde issues als werk en liefde, net als iedereen. Dat probeer ik altijd duidelijk te maken.”

Jongetje met lang haar
Nisha vertelt dat mensen haar altijd vragen ‘wanneer ze wist dat ze trans was’. “Daar kan ik geen antwoord op geven: ik ben het altijd al geweest. Op mijn 17e wilde ik mijn haar lang laten groeien en dat heb ik ook gedaan. Mijn familie stelde er vragen over, ze vonden het vreemd. Maar hoe meer ik transformeerde naar vrouw, hoe meer ik me op mijn gemak voelde en hoe beter ik er ook over kan praten.” Nisha’s vader overleed toen ze zes was, dus hij heeft haar nooit als vrouw gekend. Haar beide ouders kregen kinderen uit eerdere relaties en een van haar halfbroers heeft ze pas recent ontmoet: “Hij bleek ook transgender te zijn! Het is een genetisch iets”.

Boris Dittrich, mensenrechtenactivist, schrijver en oud-politicus over transgenders in Nederland:
“We denken altijd dat Nederland voorop loopt, dat dacht ik zelf ook toen ik in de Kamer zat”, zegt Boris Dittrich over de wetten rondom transgenders in Nederland. “Nederland was een van de eerste landen die een wet op transgenderrechten had, maar van die wet kon je alleen je geslachtsvoorkeur erkend krijgen als je als man je testikels liet verwijderen of als vrouw je baarmoeder.”

Dittrich maakt duidelijk dat ook in Nederland nog veel moet gebeuren als het om transgenders gaat, zowel op het gebied van wetgeving als de sociale acceptatie van transgenders. Sinds 2007 werkt Dittrich voor de organisatie Human Rights Watch (HRW) waar hij de rechten van LGBTQ’s (staat voor Lesbian, Gay, Bisexual, Transgender, Queer) verdedigt. In september 2011 publiceerde HRW onder zijn leiding een rapport waarin de verouderde wetten uit 1985 werden aangekaart. Dit was voor de Tweede Kamer aanleiding de wet te veranderen: sinds 1 juli 2014 mag iedereen boven de 16 jaar een verzoek indienen om van geslacht te veranderen, mits dit is goedgekeurd door een deskundige.

Dittrich noemt twee punten ter verbetering: “Eén is dat minderjarigen geen ander identiteitsbewijs kunnen krijgen, terwijl het soms vanaf baby af aan al duidelijk is dat ze transgender zijn en zich anders voelen. Het tweede is dat transgenders een verklaring van een medicus moeten hebben waarin staat dat hij of zij serieus is in het leven conform het andere geslacht. Je hebt als transgender als het ware een goedkeuringsstempel nodig van een arts. Dat is in andere landen ook niet zo.”

Ambities voor toekomst
Nisha: “Ik blijf lobbyen voor het verbeteren van de situatie van transgenders in Maleisië. Ik wil dat alle wetten die transgenders ongelijk behandelen, vernietigd worden. Dat is ook mijn boodschap geweest aan het Nederlandse ministerie van Buitenlandse Zaken vandaag: blijf Maleisië kritisch volgen en spreek je ook als land uit. En voor iedereen in Nederland wens ik, dat je je bewust bent van je medemens, dat iedereen gelijke rechten heeft en dat er geen verschil mag zijn.”

Een abonnement op OneWorld magazine voor 25 euro

Ik wil dat OneWorld blijft bestaan

AbonneerDoneer

Lees je bewust met OneWorld en draag bij aan een rechtvaardige wereld.

Dat kan al vanaf 6 euro per maand

Ontvang onze beste verhalen in je mailbox

Volg ons