Het is maandagmiddag en de stampvolle zaal van het Haagse Humanity House luistert aandachtig naar Justine Piquemal, de bevlogen Franse directeur van ACBAR. Samen met de Afghaanse documentairemaker Michal Przedlacki heeft ze tijdelijk het land achtergelaten waar ze zo van houden: Afghanistan. Bepakt en bezakt met rijke ervaringen en de documentaire ‘Do Not Forget Afghanistan’, reizen de twee als ware evangelisten Europa rond om te voorkomen dat Afghanistan in de vergetelheid raakt. De boodschap is duidelijk. Piquemal vooraf aan de filmvertoning: “niemand moet Afghanistan vergeten. De internationale samenleving heeft al zoveel bereikt. Soms moet je blijven”.
Tijd voor de toekomst
Na de vertoning van de documentaire volgt een dialoog over Afghanistan. Een optimistisch geluid overheerst in de zaal. Niet verwonderlijk: net als in de internationale campagne van ACBAR, staat ook in deze documentaire het positieve beeld van Afghanistan centraal. De film verbeeldt de transformatie die het land onderging tijdens dertien jaar van internationale betrokkenheid.
Sinds 2002 helpen Nederlandse militairen mee aan de veiligheid in Afghanistan. Ze werkten o.a. in de provincies Uruzgan en Kunduz. Vanaf 1 januari 2015 doen 100 Nederlandse militairen mee aan de nieuwe NAVO-missie “Resolute Support”, die het Afghaanse veiligheidsapparaat, leger en politie moet opbouwen.
Zo zie je hoe het leven van een dove vrouw na jaren van isolatie drastisch is veranderd. Dankzij steun van de internationale gemeenschap kan ze zich nu inzetten voor de dovengemeenschap en geeft ze les aan dove kinderen. Bovendien is de vrouw inmiddels getrouwd, iets wat voorheen niet voor mogelijk was gehouden. Ook laat de documentaire zien dat scholieren met verschillende etniciteiten na jaren van conflict weer naast elkaar in de klas zitten, gehandicapten elkaar bijstaan en veel jongeren de pen verkiezen boven een AK47.
[[{“fid”:”32197″,”view_mode”:”file_styles_artikel_volle_breedte”,”fields”:{“format”:”file_styles_artikel_volle_breedte”,”field_file_image_title_text[und][0][value]”:””,”field_file_image_alt_text[und][0][value]”:””},”type”:”media”,”link_text”:null,”attributes”:{“alt”:”STORIES TOLD BY THE WIND eng subs for Vimeo”,”height”:”327″,”width”:”581″,”class”:”media-element file-file-styles-artikel-volle-breedte”}}]]
Documentairemaker Przedlacki heeft bewust voor dit positieve verhaal gekozen. “Ik wilde het verhaal vertellen van een paar mensen om te laten zien hoe ontwikkelingshulp hen ten goede is gekomen. Want over Afghanistan worden zoveel slechte dingen gezegd. Maar er zijn ook veel goede veranderingen”, aldus Przedlacki. Over de vraag, vanuit het publiek, wat volgens hem de belangrijkste verandering is geweest, hoeft hij niet lang na te denken. “Educatie”, zegt hij zonder twijfel, “in tegenstelling tot tien jaar terug, vind je nu zelfs in de meest afgelegen plaatsen families met minstens één kind dat naar school gaat”. De statistieken onderschrijven zijn bewering. In de afgelopen dertien jaar is het aantal scholieren verachtvoudigd, van één naar acht miljoen.
Effectief of niet?
Maar was de geboden ontwikkelingshulp wel écht zo effectief, wil een Afghaanse ondernemer uit het publiek weten. Is niet een andere strategie nodig om Afghanistan vooruit te helpen? Volgens Przedlacki is dat niet nodig. “We moeten jongeren het mogelijk maken om dingen te veranderen. Als het vanuit hun harten komt, is er verder geen buitenlandse strategie nodig”, aldus de documentairemaker, “we moeten de Afghaanse jongeren dus blijven stimuleren om naar school te gaan, waar ze leren de pen boven het wapen te verkiezen”.
Maar kun je daadwerkelijk stellen, zoals Prezdlacki suggereert, dat het nu in Afghanistan rozengeur en maneschijn is? Na dertien jaar van onderhandelingen, militaire missies en ontwikkelingshulp, is het aantal burgerslachtoffers door interne conflicten nog altijd hoog. Ook lijkt de economie sterk afhankelijk van drugs en oorlog, en heeft de Afghaanse overheid niet al haar grondgebied effectief onder controle. Deze minder positieve kant van Afghanistan wordt toegelicht door gastspreker Thijs Berman, hoofd van de EU-waarnemingsmissie bij de afgelopen presidentsverkiezingen in Afghanistan.
In de afgelopen dertien jaar is het aantal scholieren verachtvoudigd, van één naar acht miljoen.
De vis rot vanaf de kop
Met Nederlandse nuchterheid vertelt Berman zijn verhaal over de afgelopen Afghaanse verkiezingen. De presidentskandidaten Ashraf Ghani en Abdullah Abdullah besloten na een steekspel van beschuldigingen over verkiezingsfraude om samen te werken. Berman: “na de grote hoeveelheid fraude die plaatsvond, ben ik blij dat dit de uitkomst is. Ik had simpelweg niet kunnen voorspellen wat er anders had kunnen gebeuren”.
Volgens het EU-hoofd vormt corruptie nog altijd een groot probleem in Afghanistan. Volgens hem is het een grote illusie dat er daadwerkelijk veel bereikt is met de vele miljarden en heerst bij de internationale donoren een systeem van collectief zelfbedrog. “Als je kijkt naar wat er bereikt is, is er heel veel misgegaan”, aldus Berman. Volgens hem kijkt men al jaren weg als er corruptie plaatsvindt met de instandhouding van een falend systeem als gevolg. “Vooraf aan de verkiezingen zag je dat goede intenties zich verspreidden door het land. Maar tijdens de verkiezingen gebeurde precies hetzelfde met slechte intenties. De vis rot nu eenmaal vanaf de kop”.
Tijd om onze aanwezigheid in Afghanistan af te breken? Nee, dat hoeft volgens Berman niet. Wel gaat er volgens hem te veel geld naar de militaire missie, dat veel effectiever kan worden besteed door het te gebruiken voor hulp
Niet vergeten
Over de effectiviteit van de tot nu toe geleverde hulp aan Afganistan blijven de meningen uiteindelijk verdeeld. Eendracht is deze maandagmiddag echter wel te vinden als het gaat om de Nederlandse aandacht voor Afghanistan: “Don’t forget Afghanistan”.
