Het gaat hard in Nederland met crowdfunding, financiering door de massa. In de eerste helft van dit jaar is 23 miljoen euro opgehaald. ’’Ik verwacht dat we dit jaar uitkomen op ongeveer zestig miljoen’’, zegt Gijsbert Koren van consultancybureau Douw&Koren. Zijn voorspelling voor volgend jaar: honderd miljoen euro.
[[{“fid”:”31916″,”view_mode”:”file_styles_artikel_halve_breedte”,”fields”:{“format”:”file_styles_artikel_halve_breedte”,”field_file_image_alt_text[und][0][value]”:”St Vituskerk in Doezem met crowdfunding gerestaureerd”,”field_file_image_title_text[und][0][value]”:”St Vituskerk in Doezem met crowdfunding gerestaureerd”},”type”:”media”,”link_text”:null,”attributes”:{“class”:”styles file-styles artikel_halve_breedte media-element file-file-styles-artikel-halve-breedte”,”id”:”styles-4-0″}}]]
Restauratie St Vituskerk in Doezem (Fr) dankzij crowdfunding. Foto Willem Velthoven (Flickr)
Sympathieke projecten
Crowdfunding begon enkele jaren geleden met starters en creatievelingen die zo geld verzamelden voor sympathieke en innovatieve projecten. Van pakweg een theatervoorstelling en duurzame lampen tot een koffiebar of deelplatform. Meestal ging het om kleine bedragen, met bijvoorbeeld een gratis voorstelling, een lunch met de oprichter of leuk T-shirt als tegenprestatie.
Dat gebeurt nog steeds, maar de sterkste groei zit volgens Koren in crowdfunding waarbij sprake is van leningen en investeringen. Veel starters en mkb-bedrijven kloppen immers tevergeefs aan bij banken, die sinds het uitbreken van de crisis terughoudend zijn met kredietverstrekking. ’’Je ziet dat steeds meer mkb’ers crowdfunding inzetten om een nieuwe machine te financieren, of een tweede vestiging te openen.’’
ZeewierboerderijBij crowdfunding kan geld kan worden opgehaald in de vorm van donaties, sponsoring, investeringen of leningen. Financiers krijgen hun geld terug als het beoogde minimum-bedrag niet wordt gehaald. Platforms vragen vaak een startbedrag plus een commissie bij een geslaagde funding, meestal tussen de drie en zeven procent. De bedrijven en initiatieven die crowdfunden zijn zeer divers. Het kan gaan om bijvoorbeeld bamboe-onderbroeken, films, boekhandels, buurtprojecten, koffietentjes, een zeewierboerderij en een autodeelplatform. Ook steeds meer reguliere bedrijven doen een beroep op crowdfunding om te kunnen groeien, verbouwen of voorraden voor te financieren.
MKB-bedrijven
Crowdfundingexpert Ronald Kleverlaan bevestigt deze ontwikkeling. ’’Steeds meer mkb-bedrijven gaan naar de crowd, in plaats van naar een bank. Als die bedrijven een solide reputatie hebben en het geld netjes terugbetalen, dan is het ook een interessante manier om te investeren.’’
Platforms als Geldvoorelkaar en Kapitaal op Maat geven een risicobeoordeling. Want risico’s zijn er, aldus Kleverlaan. ’’Het is zeker niet vergelijkbaar met geld sparen op de bank. Je moet risico durven te nemen. De platforms zorgen meestal wel voor een relatief strenge voorselectie. Vaak hanteren zij dezelfde criteria als een bank.’’ Het gemiddelde bedrag dat bedrijven ophalen gaat richting de ton, zegt Koren. ’’En dat is risicokapitaal, best veel.’’
[[{“fid”:”31920″,”view_mode”:”file_styles_artikel_halve_breedte”,”fields”:{“format”:”file_styles_artikel_halve_breedte”,”field_file_image_alt_text[und][0][value]”:”Bij een congres over crowfunding. Foto: Camon”,”field_file_image_title_text[und][0][value]”:”Bij een congres over crowfunding. Foto: Camon”},”type”:”media”,”link_text”:null,”attributes”:{“class”:”styles file-styles artikel_halve_breedte media-element file-file-styles-artikel-halve-breedte”,”id”:”styles-4-0″}}]]
Failliet
De jonge branche is opgeschrikt door de eerste faillissementen. Indonesisch restaurant Blauw in Den Haag werd in maart failliet verklaard, nadat in 2012 125.000 euro was opgehaald. In augustus gebeurde hetzelfde met het gelieerde restaurant Blauw in Rotterdam, met een gecrowdfund bedrag van 250.000 euro.
Het crowdfundingplatform voor boeken TenPages.com ging bankroet in februari; aan een doorstart wordt gewerkt. De app-ontwikkelaar SellanApp (dat 150.000 euro ophaalde) vroeg recentelijk zelf faillissement aan.
Geen reden voor paniek, volgens Koren. ’’Faillissementen komen voor, en zullen vaker gaan gebeuren. We zitten nu in de fase waarin faillissementen kunnen ontstaan, ook omdat de eerste aflossingen moeten worden gedaan. Voor veel investeerders is rendement overigens niet de enige en belangrijkste motivatie, maar het steunen van een interessant of innovatief project.’’ Koren stak zelf een klein bedrag in SellanApp. ’’Ik kreeg laatst bericht dat de curator er mee bezig is.’’
MarketingOndernemers met een sociaal of duurzaam project kunnen meestal wel rekenen op sympathie van de crowd, maar dat betekent niet dat het geld automatisch binnenstroomt. Ook voor hen is het van belang om een actieve campagne te voeren onder familie en kennissen en op sociale media, raden experts aan. Ronald Kleverlaan: ’’Crowdfunding is een marketingcampagne waarbij je financiering ophaalt. Het levert veel meer op dan alleen geld. Je kunt een beroep doen op de contacten, kennis en expertise van investeerders.’’ Geldschieters zijn vaak de eerste klanten.
Sociale component
Ronald Kleverlaan verwacht eveneens meer faillissementen. ’’Net bij traditioneel gefinancierde bedrijven zal een aantal gecrowdfunde bedrijven na vijf jaar niet meer bestaan. Alleen is het percentage bij crowdfunding nog niet bekend.’’
Koren: ’’In Engeland is de markt op het gebied van crowdfunding zo’n twee jaar verder. Faillissementen hebben daar niet geleid tot grote problemen. Het blijkt daar dat een faillissement af en toe wordt geaccepteerd, het hoort er gewoon bij.’’ Ondernemers spannen zich volgens Koren enorm in om hun leningen af te lossen, maar de last kan groot zijn. ’’De rentes liggen meestal tussen de 6 en 10 procent, dat is fors. Maar zij voelen zich superverantwoordelijk. Het gaat niet om een anonieme verhouding met de bank. Gemiddeld hebben zij honderd investeerders, waaronder vaak familie, vrienden en klanten. Deze sociale component bestaat, maar het effect kan ik nog niet met cijfers onderbouwen omdat de markt te jong is.’’
Die sociale component werkt volgens Koren ook goed om te verhinderen dat slechte of malafide ondernemers snel geld kunnen binnenhengelen via crowdfunding. ’’Bij een zakelijke financiering is dat risico iets groter, maar platforms zorgen dan voor een selectieproces.’’
AFM waaktDe Autoriteit Financiële Markten (AFM) houdt toezicht op crowdfunding als er sprake is van rente, obligaties of aandelen in ruil voor een investering. Platforms hebben in dat geval vaak een vergunning of ontheffing nodig. Expert Gijsbert Koren is positief over de Nederlandse houding tegenover crowdfunding, die volgens hem goed is voor bedrijfsleven en economie. ’’In andere landen gelden vaak meer beperkingen. Neem België: daar mag je per persoon niet meer dan duizend euro funden.” In Nederland ligt de limiet voor particuliere investeerders op 40.000 euro bij leningen en 20.000 euro bij aandelen.
Wildgroei
In Nederland zijn de afgelopen anderhalf jaar zo’n zeshonderd bedrijven gefund, aldus Koren. Het succespercentage ligt hoog bij platforms die zelf screenen. ’’Geldvoorelkaar heeft een strenge selectie, daar is het zo’n 90 procent. Bij platforms als Symbid en Oneplanetcrowd is het zo’n 70 procent.’’ Bij het laagdrempelige Amerikaanse platform Kickstarter – nu ook actief in Nederland – ligt dat percentage op 40 procent.
De laatste tijd lijkt er een wildgroei te ontstaan aan crowdfundingplatforms. Volgens Kleverlaan zijn het er inmiddels al bijna honderd. Zij gaan het volgens hem niet allemaal redden. ’’Een groot deel daarvan is niet levensvatbaar, daarvoor is flinke groei nodig. Om de kosten te drukken, zullen platforms in heel Europa actief worden.’’
De consolidatieslag die Kleverlaan voorspelt is inmiddels begonnen: Geldvoorelkaar, het grootste Nederlandse crowdfundingplatform in Nederland, is recentelijk voor 10,6 miljoen euro overgenomen door het Zweedse TrustBuddy.
