Suriname heeft een traditie van partijvoorzitters die lang aanzitten. Afgelopen zondag was een historisch moment. Na negentien jaar droeg oud-president Ronald Venetiaan de voorzittershamer over aan de 52 jarige Gregory Rusland. Rusland is pas de negende voorzitter in het 66 jarig bestaan van de Nationale Partij Suriname, en de vierde voorzitter op een rij sinds staatsman Johan Adolf Pengel op 2 september 1962 de voorzittershamer overnam.
NPS moet herrijzen
[[{“type”:”media”,”view_mode”:”media_large”,”fid”:”15605″,”attributes”:{“height”:2748,”width”:3664,”style”:”height: 188px; width: 250px; float: right;”,”class”:”media-image media-element file-media-large”}}]]
De strijd om het NPS-voorzitterschap eindigde in eensgezindheid. Tegenstander Ivan Fernald omhelsde Gregory Rusland als teken van felicitatie. Bij zijn maiden speech sprak Rusland het voornemen uit dat de NPS als vanouds de grootste politieke partij in Suriname moet worden dat opkomt voor de belangen van arbeiders. En: als vanouds regeermacht moet verkrijgen. Bij de verkiezingen van 2010 had de ooit grootste partij van Suriname, slechts 4 van de in totaal 51 parlementszetels in de wacht weten te slepen. Hiermee kon de partij plaatsnemen in de oppositiebanken. En dat terwijl alle voorzitters sinds premier Johan Adolf Pengel, Henck Arron en Ronald Venetiaan, het presidentschap van Suriname hebben bekleed.
Fernald gedoodverfde leider
Fernald en Rusland zijn ervaren politici. Fernald als oud-minister van Defensie, Rusland als oud-bewindsman op het departement Natuurlijke Hulpbronnen, waar sectoren als mijnbouw en energievoorziening onder vallen. Fernald had als het aan oud-voorzitter Venetiaan had gelegen – die overigens maandag 18 juni zijn 76ste verjaardag vierde – als winnaar uit de bus moeten komen. Fernald was door Venetiaan en het compleet overig oud-bestuur naar voren geschoven als de gedoodverfde NPS-leider.
Hij verloor. Omdat hij gewoon de mindere kandidaat was. Maar ook omdat de sneer- en lastercampagne vanuit het kamp Fernald, Rusland juist windeieren legde.
Neergang van de grootste partij
NPS, ooit begonnen in 1946 als partij waar voornamelijk de Surinaamse elite – lichtgekleurde creolen – een thuis vond, maakte een sterke groei door onder Pengel, toen deze opkwam voor de belangen van arbeiders. Vanaf de Onafhankelijkheid verwerd de NPS een partij van voornamelijk creolen, nadat meer en meer het politiek spectrum verdeeld werd langs etnische scheidslijnen én nadat politieke discussie was opgelaaid over het al dan niet onafhankelijk worden van Suriname, langs diezelfde etnische scheidslijnen.
Na de militaire periode en nadat in 1987 de Nationale Democratische Partij, NDP, werd opgericht, werd de NPS dé partij die een voortrekkersrol vervulde in de terugkeer naar de democratie in 1992. Ronald Venetiaan schopte het vanaf die periode tot aan 2010, tot driemaal toe tot president.
NPS opnieuw de grootste partij van Suriname? Dat gaat geen makkelijke taak worden omdat onder Venetiaan het merendeel van de oorspronkelijke NPS achterban naar politieke tegenstander Nationale Democratische Partij, NDP is getrokken, nu de grootste partij van Suriname. Ondanks alle incidenten en zelfs schandalig in zijn korte periode als president, is Desi Bouterse en zijn NDP onder een grote groep, nog altijd immens populair. Over een Surinaamse traditie van lang voorzitterschap gesproken. Bouterse is sinds de oprichting van de NDP in juli 1987, voorzitter van de partij. Hij had beloofd na zijn inauguratie als president in augustus 2010 te zullen aftreden omdat de twee functies onverenigbaar zouden zijn. Maar geheel volgens de algemene verwachtingen, werd Bouterse op 1 april dit jaar ‘herkozen’ als NDP-voorzitter.
Geen volledige interne democratie binnen partijen
[[{“type”:”media”,”view_mode”:”media_large”,”fid”:”15606″,”attributes”:{“height”:2120,”width”:2816,”style”:”height: 188px; width: 250px; float: right;”,”class”:”media-image media-element file-media-large”}}]]
Herkozen staat tussen haakjes omdat er van een werkelijke opponent geen sprake was. Ook zou net als met de recent gehouden verkiezingen rond het NPS-voorzitterschap, sprake zijn geweest van flinke druk en zelfs lichte intimidatie door het ‘oude’ partijbestuur op de verschillende kieskernen. Ook nu Gregory Rusland als winnaar uit de bus is gekomen, zijn de verhalen van inmenging van het oude partijbestuur in de verkiezingsuitslag, niet van de lucht. Zo mocht een groep uit het district Sipaliwini haar stem niet uitbrengen, ondanks het feit dat aan alle formele administratieve vereisten zou zijn voldaan.
De tweede belangrijkste partij in Suriname, met 8 zetels in het parlement, is de Vooruitstrevende Hervormde Partij, VHP. Ontstaan onder de naam Verenigde Hindoestaanse Partij, omdat het naast de NPS en de Javaanse KTPI, de derde etnisch gestoelde politieke partij in Suriname was, is de VHP sinds haar oprichting in 1949, pas aan haar derde voorzitter toe. Mede oprichter Jaggernath Lachmon die samen met Pengel in de jaren zestig de Verbroederingspolitiek introduceerde, bleef voorzitter tot aan zijn dood in 2001. Ramdien Sardjoe nam de scepter over en bleef voorzitter tot 3 juli 2011, toen na een harde verkiezingsstrijd, Chandrikapersad Santokhi, nu parlementariër en oud-minister van Justitie, het roer overnam.
Tegenstander Bholath Narain kon niet anders dan het afleggen tegen de uitermate populaire Santokhi, die nu, meer dan 3 jaar voor de verkiezingen, de gedoodverfde tegenstander is van de huidige president.
Het probleem van interne partijverkiezingen en in feite verkiezingen van heel wat organisaties in Suriname, is dat het behoorlijk schort aan de interne partijdemocratie, ook hebben eerste in juli 2011, de VHP en nu in 2012, de NPS, afstand gedaan van een consensuslijst waar in feite geen sprake is van een verkiezing, zoals onlangs is geschied in het geval de ‘herverkiezing’ van de NDP-voorzitter.
Mannen aan top, partijelite wil haar zin
[[{“type”:”media”,”view_mode”:”media_large”,”fid”:”15607″,”attributes”:{“height”:281,”width”:263,”style”:”float: right; width: 187px; height: 200px;”,”class”:”media-image media-element file-media-large”}}]]
Opvallend is ook dat verkiezingen bij politieke partijen een overwegend mannelijke aangelegenheid zijn. Bij de NPS is Ruth Wijdenbosch, die op maandag 18 juni haar 65ste verjaardag vierde, gekozen tot ondervoorzitter. Dat terwijl zij in de Surinaamse gemeenschap en dus ook bij de NPS-achterban, te boek staat als een enorm geliefde politicus. Het lijkt erop of het uitgesloten is dat een vrouw de scepter zwaait binnen een politieke organisatie. Jenny Simons werd ook genoemd voor het voorzitterschap van de NDP, totdat uitspraken van Desi Bouterse zelf, dat het voorzitterschap onverenigbaar was met haar functie als parlementsvoorzitter, hier een stokje voor staken.
Wat me verder opvalt, is dat het altijd klachten regent gedurende en ook na dergelijke verkiezingen. Geen partij uitgezonderd. De elite binnen de partij, meestal het zittend bestuur, bedient zich van favoritisme, kopie conform de politieke realiteit binnen de nationale politieke arena.
Kritiek inmenging zelfbeschikkingsrecht inheemsen geholpen
[[{“type”:”media”,”view_mode”:”media_large”,”fid”:”15608″,”attributes”:{“height”:2748,”width”:3664,”style”:”height: 188px; width: 250px; float: right;”,”class”:”media-image media-element file-media-large”}}]]
Zoals ik al eerder in een column in juli 2011 meldde, weet de partijpolitiek zich zelfs in te mengen met het zelfbeschikkingsrecht van inheemsen. In de inheemse dorpen Apoera, Washabo en Section werd de NDP-er Jeffrey Armaketo tot dorpshoofd verkozen omdat de gemeenschap van de drie dorpen dit zou hebben gewild. De drie toen nog aanzittende kapiteins, moesten voor hem plaatsmaken, maar protesteerden na de uitverkiezing van Armaketo aanhoudend. Dankzij interventie door de Vereniging van Inheemse Dorpshoofden in Suriname, VIDS, dat bij de regering bleef hameren op het zelfbeschikkingsrecht van inheemsen om hun eigen dorpshoofden (= kapiteins) te kiezen, kwam eind mei dit jaar goed nieuws. Er zou een referendum gehouden worden. De regering wilde de drie dorpen administratief tot 1 stadje maken.
Bij het referendum op zaterdag 2 juni koos het volk voor het behoud van de bestaande situatie. Drie administratief verschillende dorpen en terugkeer naar de oude situatie wat dorpshoofden betreft: dus elk dorp 1 kapitein. Zoals het nu naar uitziet zullen Nardo Aroepa (Section), Carlo Lewis (Apoera) en Ricardo MacIntosh (Washabo) in hun respectievelijke dorpen weer worden verkozen als op 8 juli aanstaande dorpshoofden verkiezingen worden gehouden. De door de NDP naar voren geschoven Jeffrey Armaketo geeft het niet op. Hij stelt zich kandidaat als kapitein van Apoera en neemt het dus op tegen Carlo Lewis.
Zeuren en kritiek leveren op patronage politiek door de Surinaamse politieke elite, heeft soms dus wel degelijk zin. Desi Bouterse en zijn regering moesten in feite wel toegeven. Zou Armaketo worden gehandhaafd en het plan om van de drie dorpen 1 te maken worden doorgevoerd, dan zou dit geheid verlies aan stemmen bij de eerstvolgende nationale verkiezingen voor de NDP in dit gebied hebben betekend.
