Nederland werd toch een beetje anders wakker op 1 mei. Niet vanwege de miljoenen kilo’s afval als tastbare herinnering aan Koningsdag of de collectieve kater met oranjebitter als schuldige. Nee, Nederland werd wakker met een zonnegloed van optimisme, verbondenheid en hoop.
De hoofdverdachte voor mijn zeldzame chauvinisme is een koning. Koning Willem Alexander. In een grandioze speech gaf het kersverse, ongekozen staatshoofd een visie op onze samenleving waar menig politicus jaloers op kan zijn. Maar meer dan de inhoud van de toespraak zelf, lag de waarde op het gecreëerde moment van bezinning. Het inspireerde tot terugblikken op het pad dat ons koninkrijk heeft bewandeld, nadenken over de uitdagingen waar we momenteel voor staan en dromen over de beroemde ‘stip aan de horizon’. Afsluitend benoemde koning Willem Alexander in de eedaflegging een kernthema dat ook in de aanloop naar 4 en 5 mei weer centraal staat: vrijheid. ‘‘Dat ik de vrijheid en de rechten van alle Nederlanders en alle ingezetenen zal beschermen.’’
Koningslied-affaire
Als 16-jarig jochie heb ik een praktische les in de complexe dimensies van die vrijheid mogen ervaren. Bij de start van mijn tweejarige opleiding op een campus in ruraal India gaf de directeur een opmerkelijke openingsspeech. ‘‘De manier waarop jullie de komende twee jaar samenleven hangt af van jullie zelf. Neem de vrijheid die je wil, maar beperk daarbij niet de vrijheid van anderen’’. Kortom, wees je bewust van de verantwoordelijkheid die komt met de vrijheid die je hebt. In de hoog opgelopen emoties bij de Koningslied-affaire heb ik hier meerdere malen aan teruggedacht. De bedreigingen aan het adres van John Ewbank duiden uiteraard op de behoefte om verantwoordelijkheid te nemen over wat we zeggen en schrijven.
Wijsheid
In Vrij Nederland van deze week blikt Bert Brussen, ‘boegbeeld van de online pestgeneratie’, terug op de vorm waarin hij van zijn digitale vrijheid heeft genoten. Het interview levert een fascinerende kijk op de tijdsgeest van een Nederland waar het alles-moet-kunnen devies hoogtij viert. Hij benoemt hierin precies het precaire vlak waar de vrijheid voor de één de beperking van de ander wordt. ‘‘Voor mij waren het gewoon pesterijtjes. Maar die ander had het gevoel: waarom moet je mij telkens hebben en hoezo moet ik daar voor eeuwig mee geconfronteerd worden?’’ In reactie op verschillende felle uitspraken die hij in het verleden deed over de interviewer van Vrij Nederland zegt Brussen: ‘‘Ik onderschat dat het voor eeuwig op Google staat, en je kind het straks misschien wel zal lezen. Dat is een wijsheid die bij mij pas met de jaren is gekomen.’’ Hulde aan Brussen voor deze openhartigheid in het interview. Het interview is tevens een indirecte oproep voor verantwoordelijk gebruik van vrijheid. Vrijheid in stijl.
