Achtergrond

#Kony2012 en de ‘White Man’s Burden’

Dit artikel krijg je cadeau van OneWorld. Word abonnee

De afgelopen dagen werd ik keer op keer geconfronteerd met het filmpje van Invisible Children over Joseph Kony. Niet door Oegandezen of de Oegandese media, maar via ‘Westerse’ media en vrienden, die blijkbaar opeens heel erg bezig waren met ‘de oorlog in Oeganda’. Apart.

Het filmpje op YouTube over rebellenleider Joseph Kony is maar liefst 100 miljoen keer (!) bekeken, en is daarmee ‘het meest virale filmpje ooit’. En opeens is een oud en ingewikkeld conflict in een vergeten regio van de wereld een onderwerp waar Westerse pubers over twitteren. Het heet nu al ‘de media-hype van 2012’.

Voor een ieder die de afgelopen week onder een rots heeft geleefd: met het filmpje wordt aandacht gevraagd voor de gruwelijkheden die Kony en zijn Verzetsleger van de Heer (Lord’s Resistance Army) de afgelopen twintig jaar hebben begaan in Oost- en Centraal Afrika. Het filmpje moet ervoor zorgen dat Joseph Kony gepakt wordt, en roept op tot Amerikaanse militaire interventie. Mede door de technisch prachtige en flitsende montage weet het filmpje de kijker diep in het hart te raken.   

Er is veel kritiek. Onder andere op het financiële huishoudboekje van Invisible Children, en het feit dat het filmpje de zaken wel erg versimpeld. Veel Oegandezen hebben echter kritiek van een heel andere aard, die meer te maken heeft met de bril waardoor veel Westerlingen nog steeds naar Afrika kijken.

Zo plaatste Oeganda’s onafhankelijke krant de Daily Monitor onder de kop ‘ Joseph Kony and Western hegemony’ een artikel waarin onder meer staat dat het filmpje  “… is part of the familiar post-1990s, patronising White Western obsession with fashionable, feel good social causes and human rights crusading. A 21st Century Internet Woodstock, featuring the efforts of lonely, liberal, young Western (White) citizens whose creed – now that they live in essentially secular societies – is the news religion of doing anything to make the world a better place.”

Oegandese bloggers en journalisten beweren daarom dat het filmpje een typisch voorbeeld is van de ‘White Man’s Burden’, oftewel de Westerling die ‘ Afrika’  komt redden. Of zoals Rosebell Kagumire, een Oegandese blogger, het verwoordt: “Je vertelt mijn verhaal maar zegt dat ik passief en hulpeloos ben. Hoe kan je mijn verhaal vertellen en beweren dat jij, en niet ik de antwoorden in pacht hebt? Dit filmpje lijkt te suggereren dat de Amerikaanse bevolking de macht heeft om mijn probleem op te lossen. Waarom ligt het antwoord niet bij ons, bij mijn overheid, bij lokale organisaties? Het versterkt het beeld van het passieve Afrika dat door het buitenland gered moet worden.”

Op social media als Twitter en Facebook reageren Oegandezen pissig op het filmpje. Naast het neerzetten van Afrika als passief en hulpeloos continent, verwijten zij de maker een vals beeld te geven van Oeganda. Er is namelijk al zes jaar lang geen oorlog meer. Joseph Kony en zijn naar schatting 400 man zijn lang geleden al richting de Centraal Afrikaanse Republiek en Congo vertrokken.

Natuurlijk is Kony een verschrikkelijke man en moet hij opgepakt worden. Maar is Amerikaanse militaire interventie echt de beste oplossing? Kiezen we die oplossing omdat we emotioneel geraakt zijn door een technisch knap in ekaar gezet filmpje van een half uur? Want wat als die Amerikanen komen, met bommen en granaten, en kinderen, kindsoldaten en dorpelingen neermaaien? Toevallig is Amerika’s strategie in Centraal Afrika erop gericht ‘ bevriende’ naties te bewapenen, om zo ook een graantje mee te pikken van de rijke grondstoffen en onlangs ontdekte olievoorraden in de regio.

Aan de andere kant, het is logisch dat een internetfilmpje niet alle nuance en context geeft van een erg lang en ingewikkeld conflict. Dat het doel van het filmpje is om aandacht te vragen voor een probleem, en dat die missie ontegenzeggelijk geslaagd is.

Maar, heiligt het doel de middelen? Kan de wereld alleen nog reageren op gruweldaden als deze verpakt zijn in een slik,mediageniek filmpje?

UPDATE: Afgelopen dinsdag kwamen rond de 5000 Oegandezen in het noorden van Oeganda bijeen om in de open lucht het filmpje over Joseph Kony te zien. Volgens ooggetuigen waren de bewoners boos en beledigd, omdat het filmpje volgens hen een misrepresentatie van de waarheid geeft. Deze woensdagavond komen Oegandese bloggers en journalisten in Kampala samen om te praten over de impact van het filmpje.

Ik wil dat OneWorld blijft bestaan

AbonneerDoneer

Lees je bewust met OneWorld en draag bij aan een rechtvaardige wereld.

Dat kan al vanaf 6 euro per maand

Ontvang onze beste verhalen in je mailbox

Volg ons